Kurdske snage su u srijedu (26. januar) ponovo uspostavile kontrolu nad zatvorom na sjeveroistoku Sirije koji su prije šest dana zauzeli pripadnici tzv. Islamske države.
Pokušaj bijega iz zatvora pripadnika tzv. Islamske države (IDIL) i sukobi koji su uslijedili ostavili su više od 180 mrtvih u vojnoj operaciji najvišeg profila koji je ova teroristička grupa poduzela od propasti "kalifata" prije gotovo tri godine.
Smatralo se da je zatvor Ghwayran u gradu Hasakeh imao oko 3.500 zatvorenika koji su pripadnici IDIL-a kada je prvi napad vozilima sa eksplozivom kojim su upravljali bombaši samoubice pokrenut 20. januara.
Kurdske vlasti insistiraju da nijedan zatvorenik nije pobjegao iz zatvorskog kompleksa, ali Sirijski opservatorijum za ljudska prava (SOHR), grupa za praćenje ljudskih prava, saopštio je da je značajan broj zatvorenika pobjegao.
Farhad Shami iz Sirijskih demokratskih snaga (SDF) predvođenih Kurdima rekao je da operacija koja je trajala danima "kulminirala cjelokupnom kontrolom" nad zatvorom nakon što su se predali svi borci IDIL-a.
S američkim i drugim stranim snagama koje su pružile podršku kurdskim elitnim jedinicama, okolina zatvora je osigurana, a opkoljeni militanti unutar zatvora počeli su da se predaju.
SDF, de facto vojska poluautonomne kurdske administracije, ranije u srijedu je saopštio da se oko 1.000 zatvorenika IDIL-a predalo.
SOHR je potvrdio da je napad završen, nakon gotovo šest punih dana koji su najveći grad na sjeveroistoku Sirije, Hasakeh, pretvorili u ratnu zonu.
Masovna predaja
Na hiljade stanovnika grada Hasakeh bili su prisiljeni da napuste svoje domove nakon što je najmanje 100 pripadnika IDIL-a upalo u zatvorski kompleks prošlog četvrtka u najvećoj demonstraciji sile posljednjih godina.
U borbama u zatvoru i oko njega od četvrtka, 20. januara, ubijena je 181 osoba, uključujući 124 pripadnika IDIL-a, 50 kurdskih boraca i sedam civila, prema navodima organizacije SOHR.
Broj smrtnih slučajeva bi mogao da poraste, budući da kurdske snage i medicinske službe dobijaju pristup svim dijelovima zatvora nakon okončanja napada.
Kurdske snage prekinule su dostavu hrane i vode u zatvor na dva dana kako bi izvršile pritisak na militante da se predaju, rekli su iz OSHR-a.
SDF nerado govori o razgovorima između njih i boraca IS-a i ostaje nejasno što je tačno dovelo do kraja napada.
Od ponedeljka, 24. januara, kurdske snage su oslobodile najmanje 32 člana zatvorskog osoblja.
‘Međunarodni problem'
Ghwayran je zatvor sa najvećim brojem osumnjičenih pripadnika IDIL-a u Siriji, a mnogi, od kurdskih zvaničnika do zapadnih posmatrača, su upozoravali da pobuna u zatvoru služi kao "poziv na buđenje".
Kurdske vlasti kažu da je više od 50 nacionalnosti zastupljeno u zatvorima kojima upravljaju Kurdi, a u kojima se nalazi više od 12.000 osumnjičenih pripadnika IDIL-a.
"Ovo je globalni problem koji traži da mnoge države zajedno razviju održivo dugoročno rješenje", navela je u saopštenju od srijede međunarodna vojna koalicija koju predvode SAD koja se bori protiv militanata "Islamske države" u Iraku i Siriji.
"Privremeni zatvori širom Sirije su plodno tlo" za IDIL, dodaje se u saopštenju koalicije, koja je pozvala na detaljnu istragu okolnosti koje stoje iza napada.
Kurdska administracija dugo je upozoravala da nema kapacitete da drži i da sudi svim borcima IDIL-a zarobljenim tokom godina operacija.
"Ne možemo sami da se suočavamo s tim", rekao je u srijedu za agenciju France Presse (AFP) visoki službenik kurdske administracije za vanjsku politiku Abdulkarim Omar.
Pozvao je međunarodnu zajednicu da "podrži autonomnu upravu u poboljšanju sigurnosnih i humanitarnih uslova za zatvorenike u centrima i za one u prenaseljenim kampovima".
IDIL je 2014. proglasio "kalifat" koji se zahvatao velike dijelove Iraka i Sirije.
Nakon pet godina vojnih operacija koje su izvodile lokalne i međunarodne snage, posljednja utvrda IDIL-a obalama rijeke Eufrat u istočnoj Siriji pala je u martu 2019. godine.
Izvor: AFP, AP
