Vlada Federacije Bosne i Hercegovine (FBiH) utvrdila je na sjednici u četvrtak, 18. novembra, Prijedlog zakona o gasovodu Južna interkonekcija Bosna i Hercegovina i Republika Hrvatska.
U saopštenju Vlade FBiH navodi se da je „Južna interkonekcija ključna za održavanje sigurnosti snabdijevanja prirodnim gasom na području cijele FBiH, kao i za diversifikaciju izvora i pravaca snabdijevanja prirodnim gasom“.
Ističe se da je taj projekat „jedan je od strateški najvažnijih u oblasti energetike u FBiH“.
„Razlog za realizaciju ovog projekta nije samo činjenica da je Federacija BiH ovisna o samo jednom izvoru i pravcu snabdijevanja, već i u tome što postojeći gasovod, izgrađen 1979. godine, karakterizuje zastarjelost te velika opterećenost tokom zimskih perioda kada je potrošnja gasa najveća“, navodi se u saopštenju Kancelarije za odnose sa javnošću.
Zakonom se uređuju pitanja od značaja za realizaciju projekta izgradnje gasovoda na pravcu Zagvozd, u Hrvatskoj, do Posušja, na jugozapadu BiH, te dalje pravca prema Tomislavgradu, Kupresu, Bugojnu te Novom Travniku i Travniku, sa odvojkom za Mostar.
Zakon, kako se navodi, uređuje i pitanja koja se tiču načina finansiranja, eksproprijacije zemljišta, te infrastrukturu projekta sa objektima na gasovodu i tačku interkonekcije.
„Koordinate tačke interkonekcije transportnih sistema definišu se posebnim sporazumom između dva susjedna operatora transportnih sistema, a to su Privredno društvo za proizvodnju i transport gasa BH-Gas d.o.o. Sarajevo iz BiH i Plinacro d.o.o. iz Republike Hrvatske“, stoji u saopštenju Vlade FBiH.
Navodi se da je za investitora određen BH-Gas te da će projekat biti realizovan u dvije faze.
Gradnja gasovoda će biti finansirana, kako je saopšteno, iz sredstava međunarodnih institucija osiguranih kroz kreditna zaduženja i grantove, te vlastitim sredstvima investitora.
Dodaje se da će otplata kredita biti osigurana prihodima ostvarenim naplatom transportnih/tranzitnih tarifa.
Kako se BiH trenutno snadbijeva gasom?
BiH se snabdijeva plinom putem Turskog toka koji se proteže od Rusije do Turske preko Crnog mora, ima kapacitet od 31,5 milijardi kubnih metara plina godišnje.
Isporuka plina putem ovog toka u Federaciji BiH počela je u aprilu ove godine. Federacija BiH je jedan od dva bosanskohercegovačka entiteta.
BiH je do tada ruski plin dobijala plinovodom koji je išao preko Ukrajine i Mađarske, odakle je dalje transportovan u Srbiju, a u BiH je ulazio na jedinom ulaznom terminalu za BiH u mjestu Šepak kod Zvornika, na istočnoj granici između BiH i Srbije.
Zbog promjene rute, Uprava kompanije “BH-Gas”, javne kompanije zadužene za proizvodnju i transport plina, čiji je osnivač Vlada Federacije BiH, podnijela je 5. aprila krivične prijave Federalnoj upravi policije (FUP) protiv odgovornih u kompaniji “Energoinvest”
Iz “BH gasa” tada su naveli da je “Energoinvest” jednostrano raskinuo važeći ugovor o transportu plina sa mađarskim dobavljačem kompanijom FGSZ, koji je na snazi do 2023. godine, zbog čega će na ime ugovorne klauzule morati da se isplati odšteta u iznosu većem od 20 miliona dolara.
Iz Ambasade Sjedinjenih Američkih Država (SAD) u BiH su na vijest da od 1. aprila BiH dobija gas putem "Turskog toka" iz Rusije pozvali da se nastavi realizacija energetskih projekata pod okriljem Evropske unije (EU), posebno cjevovoda prirodnog plina “Južna interkonekcija” koji bi povezao BiH sa plinskom mrežom kroz Hrvatsku.
Kao jedno od strateških opredjeljenja Vlade Federacije BiH prije više od godinu dana najavljen je i projekt “Južna interkonekcija“, vrijedan 196 miliona konvertibilnih maraka (oko 100 miliona eura).
Ovim projektom predviđa se izgradnja plinovoda u dužini od 180 kilometara, od čega 160 kilometara prolazi kroz BiH, a trebao bi povezati trenutni transportni plinovod BiH sa hrvatskim sistemom plinovda na potezu Zagvozd–Imotski-Posušje–Novi Travnik, sa odvojkom za Mostar.
U drugom bh. entitetu, Republici Srpskoj (RS) isporuka plina putem Turskog toka počela je 1. januara ove godine.
U Republici Srpskoj 16. marta ove godine potpisan je i ugovor o plinofikaciji ovog entiteta "Nova istočna interkonekcija Republike Srpske/BiH i Republike Srbije" koji su potpisali predstavnici Srbijagasa i javnog preduzeća Gas-Res iz Republike Srpske.
Kako je tada saopšteno, osnovni cilj Sporazuma jeste priključenje Republike Srpske i BiH na plinovodni transportni sistem u Republici Srbiji, kao i na projekat „Balkanski tok“.
BiH nema državni zakon o gasu
BiH nema zakon o plinu i električnoj energiji na državnom nivou kojim bi se ova oblast uredila. Donošenje zakona ne dozvoljava Republika Srpska, ocjenjujući kako se njime nadležnosti entiteta prenose na državu.
Na ovo su upozorili i iz Energetske zajednice koja je 17. januara uvela sankcije BiH zbog nepoštovanja Drugog energetskog paketa u sektoru plina, Direktive o sumporu i gorivima, kao i Trećeg energetskog paketa za električnu energiju i plin.
Plinovod "Turski tok" dio je dugoročne ambicije Rusije da na minimum svede transport plina kroz Ukrajinu izgradnjom alternativnih pravaca kao što su, pored Turskog toka i Sjeverni tok 1 i 2.
Ruski projekat - plinovod “Turski tok” godišnje bi trebalo da transportuje 31,5 milijardi kubnih metara plina iz Rusije koji proizvodi ruski energetski gigant Gasprom. Polovina od toga, 15,75 milijardi, rezervirana je za potrebe Turske, dok će druga polovina ići dalje ka južnoj i centralnoj Evropi, između ostalog kroz Bugarsku, Srbiju i Mađarsku.
Dostava plina u BiH bila je prekinuta 1. novembra, zbog kvara na transportnoj trasi plina u Bugarskoj.
