Evropski parlament usvojio je godišnji izvještaj Odbora za vanjske poslove o vanjskoj i sigurnosnoj politici sa amandmanom kojim se poziva Evropsko vijeće da uvede sankcije članu Predsjedništva Bosne i Hercegovine (BiH) Miloradu Dodiku i njegovim saradnicima.
Međutim, kad se neki izvještaj Evropskog parlamenta ili rezolucija usvoje, oni nisu obvezujući za Evropsku uniju (EU).
Amandman su podnijeli zastupnici Pedro Marques, Tonino Picula i Thijs Reuten.
Za njega su glasala 504 zastupnika u Evropskom parlamentu. Protiv su glasala 93 zastupnika, a 72 su bila suzdržana.
“EU oštro osuđuje neustavne, secesionističke poteze vlasti RS koje imaju cilj kreiranja paralelnih institucija za lijekove i medicinska sredstva, oporezivanje, pravosuđe, odbranu, i bezbjednost koje bi na taj način oslabile državne strukture Bosne i Hercegovine te postale egzistencijalna prijetnja državnom jedinstvu i teritorijalnom integritetu.
EU osuđuje štetnu ulogu regionalnih aktera i ruskih vanjskih smetnji te poziva Vijeće da nametne ciljane sankcije Miloradu Dodiku i njegovim saradnicima zbog njegovih koruptivnih radnji, kontinuirane destabilizacije zemlje i podrivanja suvereniteta i teritorijalnog integriteta BiH”, navodi se u amandmanima, kako je objavio na Twitteru zastupnik Thijs Reuten, jedan od predlagača.
Dodik je izjavio za novinsku agenciju SRNA da ''stavovi Evropskog parlamenta o BiH pokazuju da evropski parlamentarci ne znaju šta se dešava u BiH, da barataju pogrešnim informacijama i da se vjerovatno informišu iz medija koji već mjesec dana, svaki dan, ekskluzivno najavljuju rat u Ukrajini''.
"Meni je otprilike suđeno, a da me niko ništa upitao nije. Da niko nije došao u Republiku Srpsku da vidi o čemu se radi. I što je najgore, niko od tih parlamentaraca koji su digli ruku nije pogledao Ustav BiH, dostupan na internetu, jer da jeste, niti bi zauzeli stavove koje su zauzeli, niti bi se čule kvalifikacije koje su se čule", smatra Dodik.
Dodik je pitao i ''zar 504 ozbiljna čovjeka mogu i pomisliti da se jedna država raspada jer o njoj kritički govori jedan čovjek'' i ''da li su ozbiljni ako misle da će u BiH procvjetati ruže samo ako uvedu sankcije bilo kome?''
Zaključio je da ''ne misli odustati od legalnih i legitimnih političkih aktivnosti u odbrani RS''.
Član Predsjedništva Bosne i Hercegovine Šefik Džaferović, potpredsjednik vodeće bošnjačke Stranke demokratske akcije, podržao je usvajanje amandmana Evropskog parlamenta.
''Više od dvije trećine zastupnika Evropskog parlamenta je precizno definisalo poteze vlasti entiteta RS kao neustavne i secesionističke. Jako je važno da su zastupnici građana EU prepoznali šta se dešava i da su odbacili retoričke varke Milorada Dodika i njegova pseudotumačenja Ustava, kojima je pokušao obmanuti međunarodnu javnost'' navodi Džaferović u saopćenju za javnost.
Dodaje da je ''Dodik odbacio dijalog u institucijama, kao način rješavanja nesporazuma, te se okrenuo unilateralnim potezima s ciljem rušenja ustavnog poretka, uspostavljenog kroz implementaciju Daytonskog sporazuma''.
''Svima je jasno da je Dodik prijetnja miru. Nakon što su iscrpljeni svi drugi modaliteti, jedini način da se suzbije ovo potkopavanje mira jesu odlučne sankcije prema Dodiku lično i njegovim saradnicima u politici i biznisu'', naveo je Džaferović u saopćenju.
Njemačka je formalno sredinom novembra zatražila od Evropske službe za vanjske poslove (EEAS) da izradi dokument s prijedlozima sankcija protiv dužnosnika iz bh. entiteta Republike Srpske, na čelu s članom Predsjedništva BiH Miloradom Dodikom.
Takva inicijativa naišla je na otpor Mađarske, čiji je premijer Viktor Orban izjavio kako ''odluku o sankcijama moraju jednoglasno donijeti sve države članice Evropske unije (EU)''.
'Vraćanje' nadležnosti na entitet
Narodna skupština Republike Srpske (RS), krovno zakonodavno tijelo ovog bh. entiteta 10. decembra 2022. usvojila je informacije o "prijenosu nadležnosti sa BiH na nivo Republike Srpske", u oblasti indirektnog oporezivanja, pravosuđa, odbrane i bezbjednosti.
U Deklaraciji koja je usvojena na istoj sjednici precizira se da su "svi zakoni koje je nametao visoki predstavnik neustavni", uključujući i izmjene Krivičnog zakona BiH koje je nametnuo bivši visoki predstavnik Valentin Inzko kojima je kriminalizirano negiranje genocida i drugih ratnih zločina te veličanje ratnih zločinaca.
Zbog tih izmjena, predstavnici iz RS-a od jula 2021. godine ne učestvuju u radu institucija BiH ''osim kad je to u interesu RS''.
Skupština Republike Srpske usvojila je i neustavan Nacrt zakona o Visokom sudskom i tužiteljskom vijeću Republike Srpske.
U procesu je i formiranje entitetske agencije za lijekove.
Osnivanje VSTV-a te takve agencije nije u skladu s Ustavom BiH, koji je dio Dejtonskog mirovnog sporazuma iz 1995., kojim je definirano da entiteti ne mogu preuzimati nadležnosti države ili one nadležnosti koje su u skladu s Ustavom prenesene na državni nivo.
Američke sankcije
Američko Ministarstvo finansija objavilo je 5. januara 2022. proširenu listu sankcija za djela korupcije, kojima je obuhvaćen i Milorad Dodik, član Predsjedništva Bosne i Hercegovine i lider vodeće partije u entitetu Republika Srpska (RS) Stranke nezavisnih socijaldemokrata (SNSD).
Sankcije su uvedene i Alternativnoj televiziji iz Banje Luke ''zbog povezanosti s Dodikom''.
Ministarstvo vanjskih poslova SAD (State Department) dodatno je saopćilo da je na listu sankcioniranih stavljeni i bivši predsjednik Visokog sudskog i tužilačkog vijeća (VSTV) Bosne i Hercegovine, Milan Tegeltija, danas pravni savjetnik Milorada Dodika.
Na listu je stavljen i predsjednik Pokreta demokratske akcije (PDA) i zastupnik u Parlamentarnoj skupštini, Mirsad Kukić, također zbog uključenosti u značajne koruptivne aktivnosti.
Pored Tegeltije i Kukića, State Department je na listu uvrstio Tegeltijinu suprugu, Tijanu Tegeltiju.
