Evropska unija (EU) je upozorila Kosovo da ni nakon 11 godina nije ispunilo ključnu obavezu iz dijaloga koja se odnosi na formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu, te pozvala da to uradi bez daljeg odlaganja.
Portparol EU Peter Stano je podsetio kosovske vlasti da svaki predlog o Zajednici mora da bude razmotren sa Srbijom i EU, te da bude kompatibilan sa sporazumima iz 2013. i 2015. godine.
"To takođe znači da Vlada Kosova ne može izvan dijaloga (sa Srbijom) da izradi Statut Zajednice. Vlada se ne može odreći svojih odgovornosti u okviru dijaloga niti ih delegirati opštinama sa većinskim srpskim stanovništvom", naveo je portparol Stano u pisanoj reakciji koju je prosledio medijima.
Ova reakcija iz Brisela dolazi nakon što je premijer Kosova Albin Kurti 29. oktobra izjavio je da on, kao šef Vlade, ne može da formira Zajednicu opština sa srpskom većinom. On je rekao da osnivanje Zajednice ne treba nametati i da Kosovo već ima asocijaciju opština, misleći na Asocijaciju opština Kosova.
Osvrćući se na Nacrt Statuta o Zajednici koji je EU predala stranama u oktobru 2023. godine, Stano je ocenio da se radi o dokumentu koji je zasnovan na dobrim evropskim modelima i praksama, kao i na kosovskom pravnom okviru.
Ovaj nacrt, podsetio je Stano, obe strane su u principu prihvatile na sastanku visokog nivoa koji je 26. oktobra održan u Briselu a gde su učestvovali i nemački kancelar Olaf Scholz, francuski predsednik Emmanuel Macron i premijerka Italije Georgia Meloni.
Označavanje evropskog Nacrta Statuta samo kao 'non-paper' zanemaruje poziv Saveta Evropske unije da se postupi po toj osnovi i dodatno odlaže izglede za njegovo donošenje, upozorio je portparol Peter Stano.
"Žao nam je što godinu dana nakon što su strane načelno usvojile dokument, nije postignut napredak u njegovom uspostavljanju u skladu sa evropskim Nacrtom Statuta. U skladu sa deklarisanom posvećenošću dijalogu i punom implementacijom svih sporazuma iz dijaloga, pozivamo Kosovo da nastavi sa uspostavljanjem Zajednice bez daljeg odlaganja", naveo je Stano.
On je poručio da se od Srbije očekuje da ispuni svoje obaveze koje proizilaze iz Sporazuma o putu normalizacije uporedo sa Kosovom.
Kosovo i Srbija su se dogovorili o osnivanju Zajednice 2013. godine, a 2015. godine postignut je i Sporazum o principima za osnivanje ove zajednice. Prošle godine su prihvatili Sporazum o normalizaciji odnosa, a jedna od njegovih tačaka zahteva da se srpskoj zajednici na Kosovu ponudi određeni nivo samoupravljanja, odnosno Zajednica.
U oktobru 2023. godine predstavnici takozvane "velike petorke" – Evropske unije, Sjedinjenih Država, Francuske, Nemačke i Italije – predstavili su Kosovu i Srbiji Nacrt Statuta Zajednice, koji bi trebalo da reši pitanje položaja srpske zajednice u Kosova i zaštiti njihova prava.
