Crna Gora će Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) izručiti južnokorejskog državljanina Do Kvona (Hyeong Do Kwon), koji je prije godinu i devet mjeseci uhapšen u Podgorici.
To je 27. decembra odlučio ministar pravde Bojan Božović.
Do Kvona, takozvanog 'kralja kriptovaluta' potraživale su SAD i Južna Koreja zbog krivičnih djela prevara sa kripto valutama "teškim" najmanje 40 milijardi dolara, na koliko se procjenjuje šteta pričinjena investitorima krahom njegovih kripto valuta Luna i Terra.
Ministarstvo pravde je, ističe se u saopštenju, razmotrilo sve činjenice i cijenilo kriterijume kao što su težina krivičnih djela, mjesto izvršenja, redosljed podnošenja zahtjeva, državljanstvo traženog lica, te mogućnost daljeg izručenja drugoj državi:
"Većina kriterijuma ide u prilog zahtjevu za izručenje Sjedinjenim Američkim Državama, te je ministar pravde donio rješenje kojim se dozvoljava izručenje SAD, a istovremeno odbija izručenje Republici Koreji."
Do Kvon je 23.marta 2023. uhapšen na podgoričkom aerodromu sa poslovnim partnerom Čang Junom (Chang Joon), kada su sa falsifikovanim pasošima pokušali da odlete za Dubai u Ujedinjenim Arapskim Emiratima.
Zbog toga su osuđeni na po četiri mjeseca zatvora.
Nakon izdržane kazne, Do Kvon je u podgoričkom prihvatilištu za strance čekao odluku o izručenju dok je Čang Jun početkom februara ove godine izručen Južnoj Koreji.
Do Kvon je prefirirao izručenje Južnoj Koreji.
Ministarstvo pravde je u saopštenju naglasilo da je prilikom odlučivanja kojoj će zemlji biti izručen Do Kvon razmotrilo sve činjenice i okolnosti:
"I cijenilo kriterijume kao što su težina krivičnih djela, mjesto izvršenja, redosljed podnošenja zahtjeva, državljanstvo traženog lica, mogućnost daljeg izručenja drugoj državi, kao i druge okolnosti."
Branioci Do Kvona protiv njegovog izručenja SAD
Branioci Do Kvona, advokati Goran Rodić i Marija Radulović, su saopštili da južnokorejski državljanin ne može biti izručen Sjedinjenim Državama dok se njemu i njegovim braniocima ne dostavi odluka ministra o izručenju.
On su naveli da su od Ministarstva pravde tražili da im se dostavi odluka o izručenju, o kojoj su saznali iz medija, ali da im nije data.
Advokati su ocijenili da se na taj način Do Kvonu krši elementarno pravo na pravni lijek i preispitivanje "očigledno nezakonite odluke".
Serija sudskih odluka
Sudovi u Crnoj Gori su do sada više puta oprečno odlučivali o zahtjevima dvije države za izručenje Do Kvona.
Viši sud je prvo odlučio da ga izruči SAD. Nakon što je ta odluka poništena, isti sud je odlučio da ga izruči Južnoj Koreji navodeći da je njena zamolnica za izručenje stigla prije američke.
Vrhovni sud je u avgustu ove godine utvrdio da su ispunjeni uslovi za njegovo izručenje, a da će odluku kojoj će od dvije države biti izručen donijeti ministar pravde Bojan Božović.
Činjenicu da su sudovi, tokom godinu i devet mjeseci otkad je uhapšen, osam puta odlučivali o ekstradiciji Do Kvonov advokat, Goran Rodić ranije je za Radio Slobodna Evropa ocijenio "pravosudnom blamažom".
Optužbe u Njujorku i Seulu
Do Kvonu je u Americi već počelo suđenje u odsustvu.
Porota u Njujorku je 5. aprila ove godine proglasila Do Kvona i njegovu kompaniju Terraform labs odgovornim za građansku prevaru, složivši se sa američkom Komisijom za hartije od vrijednosti (SEC) da su obmanuli investitore, koji su izgubili oko 40 milijardi dolara.
Nakon odluke suda u Njujorku, kompanija Terraform labs pristala je da plati oko 4,5 milijardi dolara u građanskom poravnanju sa SEC.
Uprkos tome što je Do Kvonova kompanija postigla poravnanje, SAD su ostale pri zahtjevu da im Crna Gora izruči južnokorejskog "kralja kriptovaluta".
I južnokorejske vlasti su ga optužile za prevaru i kršenje zakona o tržištu kapitala, čime se i našao na crvenoj Interpolovoj potjernici.
Oni su septembra prošle godine izdali nalog za njegovo hapšenje, nakon kraha kriptovaluta Terra i Luna i kompanije Teraform Labs, u kojoj je suvlasnik.
Do Kvon i veze sa crnogorskim političarima
A Do Kvonov boravak u Crnoj Gori postao je dio političke borbe u kojoj je premijer Milojko Spajić optuživan da je od njega dobijao donacije za svoj Pokret Evropa sad.
Specijalno državno tužilaštvo je tim povodom formiralo predmet, a premijer je dao izjavu u svojstvu građanina.
Optužbe su kulminirale uoči izbora juna 2023, kada je o tome raspravljalo Vijeće za bezbjednost, koje je saopštilo da su se Spajić i Do Kvon sastajali u Beogradu, u vrijeme kad je južnokorejski državljanin već bio na crvenoj Interpolovoj potjernici.
Do Kvonov advokat Goran Rodić ranije je izjavio da je on "uvezen u Crnu Goru" kako bi bio zloupotrijebljen za unutarpolitičke borbe uoči izbora.
Do Kvonov dolazak iz Srbije u Crnu Goru je i dalje pod velom tajne.
A da je crnogorski premijer bio jedan od prvih ulagača u Do Kvonovu firmu Termaform Labs pokazala su dokumenta SEC-a.
Iz dokumenata se vidi da je Spajić, kao fizičko lice, 2018. investirao 75.000 dolara u tu firmu.
U dokumentu je Spajić, pod brojem 16, naveden kao jedan od prvih ulagača.
