Dnevno@RSE: Protest ispred Vlade Srbije zbog pritvaranja aktivista; Prije i poslije ubistva Nizame Hećimović

Dobro jutro!

Piše vam Asja Hafner, novinarka Radija Slobodna Evropa.

Na početku nove radne sedmice pročitajte i pogledajte:

Važno za danas

• Više stotina građana i predstavnika ekoloških udruženja 11. avgusta protestovalo je ispred zgrade Vlade Srbije zbog pritvaranja trojice aktivista koji su dan ranije učestvovali u blokadama i demonstracijama protiv iskopavanja litijuma. Okupljeni su blokirali jednu od glavnih raskrsnica u centru Beograda.
• Stotinak mještana Gradačca, gradića na sjeveroistoku Bosne i Hercegovine, održalo je protestnu šetnju u nedjelju, 11. avgusta povodom godišnjice ubistva njihove sugrađanke Nizame Hećimović.

Protesti protiv rudarenja litijuma u Srbiji

Hiljade građana okupile su se 10. avgusta u centru Beograda na poziv Saveza ekoloških organizacija Srbije, nakon što vlast nije ispunila njihov zahtjev da u roku od 40 dana usvoji zakon kojim se zabranjuje iskopavanje litijuma i otvaranje rudnika kompanije "Rio Tinto" u dolini rijeke Jadar na zapadu zemlje.

Učesnici protesta protiv iskopavanja litijuma u Beogradu blokirali su dvije željezničke stanice u glavnom gradu Srbije. Nakon okupljanja u centru i šetnje do mosta Gazela, oni su se podijelili u dvije kolone i blokirali stanice "Beograd centar - Prokop" i "Novi Beograd". Dio građana sišao je na šine, a vozovi su zaustavljeni. Policija je u nedelju oko 5.30 časova izbacila učesnike protesta protiv iskopavanja litijuma sa željezničkih stanica.

Dio učesnika protesta u Beogradu, koji je proveo noć na železničkim stanicama, okupio se u nedelju ispred policijske stanice "29. novembar", gdje traže puštanje privedenih aktivista. Kako je za Radio Slobodna Evropa (RSE) rekao aktivista i jedan od organizatora protesta Zlatko Kokanović, na željezničkoj stanici "Beograd centar - Prokop" policija je privela trojicu aktivista.

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić rekao je u nedelju da je blokada željeznica i puteva na protestu u Beogradu zbog planova za iskopavanje litijuma "izvrgavanje ruglu demokratije".

Dodao je da je zaustavljanje saobraćaja na željezničkim stanicama i putevima "sprovođenje nasilja, volje i terora manjine nad većinom".

Litijum ujedinjuje građane regije. Proizvodnja litijuma, električnih uređaja i automobila je doživjela ekspanziju širom svijeta, ali i oživjela strah i ogorčenost mještana, u blizini čijih kuća se nalaze potencijalni lokaliteti za rudnike. O tome, između ostalog, govorimo u ovosedmičnom izdanju magazina RSE, TV Liberty.

Prikupili smo i primjere o rudarenju litijuma širom svijeta s reakcijama lokalne zajednice i zvaničnika. Tu su i pojašnjenja o načinima dobijanja litijuma. Kao i odgovor na pitanje da li je litijum materijal budućnosti. Taj i mnoge druge odgovore potražite u pregledu pod naslovom Litijumska groznica

Balkan na RSE

Šta se desilo nakon ubistva Nizame Hećimović? Da li je došlo do promjene i poboljšanja sistema zaštita? Da li je povećan broj prijava slučajeva rodno zasnovanog nasilja?

Bijes javnosti, šok i nevjerica nakon brutalnog ubistva Nizame Hećimović uživo na Instagramu godinu dana kasnije rezultirali su jednom izmjenom zakona u malom dijelu Bosne i Hercegovine i više novca za sigurne kuće u drugom dijelu zemlje. Nakon njenog ubistva, žrtve su počele sve više da prijavljuju rodno nasilje.

Tema najnovijeg Mosta Radija Slobodna Evropa bila je koliko su sankcije, koje su Sjedinjene Američke Države uvele predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku, njegovoj porodici i njegovim bliskim saradnicima, pogodile privredu i građane Republike Srpske. Gubi li Dodik vlast ako ne bude penzija i plata?

Pogledajte video - Zaštićena rijeka Una na udaru, niče hidroelektrana bez važećih dozvola - Mještani Donje Suvaje u Hrvatskoj i mještani koji u Bosni i Hercegovini žive uz rijeku Unu upozoravali su protestima i tražili da se radovi zaustave jer bi posljedice izgradnje mini hidrocentrale mogle biti pogubne za biodiverzitet.

Koliko jezik i mediji utiču na stvaranju negativne atmosfere, stereotipa, predrasuda, na koncu i diskriminacije? Koliko je važno da se ukazuje na štetu koju pravi negiranje genocida i koliko je važno boriti se protiv rasizma? Ove teme istraživala je Melina Borčak, mlada novinarka i autorica dokumentarnih filmova porijeklom iz Bosne i Hercegovine koja živi i radi u Berlinu. Njena prva knjiga "Mekka hier, Mekka da" proglašena je Spiegelovim bestselerom. Poslušajte podcast Glasom mladih.

Prije trinaest godina Beograđanka Snežana Radojičić odlučila je da rasproda sve stvari, napusti posao i krene na put oko svijeta. Od tada živi nomadskim životom, spava u šatoru i, kako kaže nikada ne zna gdje će se probuditi narednog jutra. O putovanjima, za koja kaže da su postala način života piše knjige, a njenu svakodnevicu prate i hiljade ljudi na društvenim mrežama. Pogledajte video: Biciklom oko svijeta

RSE intervju

Autokratije širom svijeta sve više se međusobno osnažuju u odnosu na konkurenciju koju vide u demokratskim društvima, rekla je američka novinarka i istoričarka Anne Applebaum, dobitnica Pulicerove nagrade, u intervjuu za Current Time.

Moderne autokratije "nemaju zajedničku ideologiju", rekla je Applebaum. "Ali oni imaju zajedničke interese i značajne resurse i razvili su korumpirane mreže koje im daju uticaj da potkopaju demokratske države koje prevazilaze ono što je imao Sovjetski Savez.

Rat u Ukrajini

Četvorogodišnji dječak i njegov 35-godišnji otac poginuli su kada su ostaci ruske rakete pali na zgradu u kojoj su živjeli blizu Kijeva, saopštili su u nedelju ukrajinski zvaničnici. Eksplozije su odjeknule u subotu uveče u centru i istočno od Kijeva, dok su ukrajinske vazduhoplovne snage saopštile da su dvije ruske rakete bile usmjerene ka gradu. Ruske bespilotne letjelice napale su još pet regiona, saopštile su ukrajinske vazduhoplovne snage. Ukrajinski predsednik Volodimir Zelenski rekao je da su, prema preliminarnim informacijama, "Rusi koristili sjevernokorejski projektil u ovom napadu".

Ukrajinski napad na regiju Kursk 'udarac na imidž Rusije' - Stanovnici Sudže u ruskoj regiji Kursk ostali su bez struje i vode nakon vazdušnih napada, pokrenutih 6. avgusta. Predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski pohvalio je vojsku jer je "postigla svoje ciljeve". Prema jednom analitičaru, ta operacija bi već mogla biti strateški uspjeh za Ukrajinu.

Svijet

Oslobođeni aktivista Pivovarov: 'Ruska opozicija i Ukrajinci imaju isti cilj' – Andrej Pivovarov govoreći za Current Time, TV i digitalnu platformu na ruskom jeziku koju vodi RSE, rekao je da ljudi u Rusiji koji se protive predsjedniku Vladimiru Putinu dijele zajedničke ciljeve sa Ukrajincima. "Naši ciljevi su isti. Želimo da radimo zajedno kako bismo osigurali da se rat završi, da se režim u Rusiji promijeni i da, na kraju krajeva, Putin završi na optuženičkoj klupi. To je naš glavni cilj. Mi na ovo samo gledamo iz perspektive ruskog društva i u tom pogledu možemo biti korisniji ", rekao je Pivovarov.
Pivovarov, 42, je bio jedan od oslobođenih zarobljenika u najvećoj razmjeni između Zapada i Rusije od Hladnog rata.

Carles Puigdemont, katalonski separatistički lider u egzilu vratio se u Barselonu u četvrtak, 8. avgusta nakon sedam godina, prkoseći nalogu za hapšenje koje su izdale španske vlasti i potencijalno se suočio sa pritvorom. Onda je nestao. Uprkos zakonu o amnestiji, još uvijek je mogao biti uhapšen. Kratki povratak Puigdemonta u Barselonu je prekretnica na političkom putu čovjeka koji je predsjedavao jednim od najtežih političkih pitanja Španije - nastojanju za nezavisnost prosperitetnog sjeveroistočnog regiona Katalonije, pišu svjetski mediji. Zašto su "oživljeni duhovi nedavne prošlosti" Španije pojavljivanje Puigdemonta u Barseloni.

Podmićivanje kao načina života Turkmena dok vlast koristi moć za iznuđivanje novca -
Prosječni Turkmeni često moraju da podmićuju kako bi dobili posao, upisali se na fakultet, bili vakcinisani u terminu koji im odgovara ili obnovili pasoš. Turkmenistan se konstantno nalazi među 10 najkorumpiranijih država svijeta prema listama Transparency International, nazavisne grupe koja globalno nadgleda korupciju. Turkmeni kažu kako je podmićivanje prisutno u svim sferama njihovih života.

Čaušeskuova velika vizija: Nasleđe izgrađeno na ruševinama - Prošlo je skoro pola vijeka otkako je rumunski komunistički diktator Nikolae Čaušesku odlučio da sagradi Dom Republike u srcu Bukurešta. To je trebalo da bude najveća zgrada u Evropi u to vrijeme. Preko 10.000 kuća je sravnjeno, transformišući projekat koji je prvobitno zamislio rumunski kralj Karol II u megalomanski poduhvat u sjevernokorejskom stilu. Poslije razornog zemljotresa magnitude 7,4 koji je 4. marta 1977. odnio živote 1.500 ljudi, Čaušesku je odlučio da ruševine u Bukureštu transformiše u monumentalni socijalistički trijumf. Vjerovao je da će obnova grada grandioznom arhitekturom simbolizovati pobjedu socijalizma.

Šta ima još...

• Vučić pozvao KFOR da ne dozvoli jednostrano otvaranje mosta na Ibru
• Izrael naredio nove evakuacije u Gazi poslije pogibije desetina ljudi u napadu na školu
• Ruskinji Eleni Koposovoj ponovo odbijen zahtev za stalno nastanjenje u Srbiji
• Srbija u vaterpolu osvojila treće zlato zaredom na Olimpijskim igrama

Za kraj, nakon zatvaranja Ljetnjih olimpijskih igara 2024. u Parizu 11. avgusta, podsjećamo na neke od najupečatljivijih trenutaka koje su doživjeli sportisti i sportistkinje koji dolaze iz zemalja koje pokriva Radio Slobodna Evropa.

Toliko za danas, pišite nam i podijelite vaše priče sa nama na slobodnaevropa@rferl.org

Srdačan pozdrav do sutra ujutro,

Asja Hafner

Dnevno@RSE dolazi besplatno u vaš inbox. Prijavite se, uštedite vreme, informišite se!