Dnevno@RSE na početku svakog radnog dana donosi vam pregled najvažnijih vijesti sa Zapadnog Balkana i svijeta. Za vas biramo najave za ključne događaje kao i jedinstvene sadržaje RSE. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!
Dobro jutro poštovani čitaoci,
Piše vam Jasmina Đikoli, novinarka Radija Slobodna Evropa.
Ovog jutra za vas smo izabrali:
Važno za danas
- Ministri EU dogovorili suspenziju viznih olakšica za Ruse -- Ministri vanjskih poslova Evropske unije (EU) složili su se da suspenduju sporazum iz 2007. godine s Rusijom o viznim olakšicama koji Rusima olakšava dobivanje turističkih viza, a zbog agresije te zemlje na Ukrajinu, objavio je 31. avgusta objavio šef evropske diplomatije Josep Borrell.
- SZO: Opada broj novih infekcija korona virusom i smrtnih ishoda -- Zdravstvena agencija Ujedinjenih nacija saopštila je da je prošle sedmice u svijetu prijavljeno 4,5 miliona novih infekcija korona virusom, što je 16 odsto manje nego prethodne nedelje, dok je broj smrtnih slučajeva također pao za 13 odsto.
- UN kažu da Iran povećava obogaćivanje uranijuma -- Organizacija za nuklearni nadzor Ujedinjenih nacija kaže da je Iran proširio svoje obogaćivanje uranijuma, signalizirajući na još jedan potencijalni izazov za oživljavanje međunarodnog nuklearnog sporazuma nakon što je Teheran insistirao da mu je potrebno više američkih garancija za potpisivanje bilo kakvog dogovora.
- Tim FBI-a će istražiti masivni cyber napad u Crnoj Gori -- Tim za brzo raspoređivanje cyber stručnjaka iz Federalnog istražnog biroa (FBI) ide u Crnu Goru kako bi istražio masivan i koordinisan napad na vladu i njene službe, saopštilo je Ministarstvo unutrašnjih poslova Crne Gore. Prošlog vikenda, Agencija za nacionalnu bezbjednost Crne Gore saopštila je da je zemlja "trenutno pod hibridnim ratom", okrivljujući za napad direktno Rusiju, ali bez pružanja dokaza. Iz Vlade tvrde da iza cyber napada na crnogorske institucije stoji 'Cuba ransomware'
Balkan na RSE
Kosovo i Srbija bez ulazno/izlaznih dokumenata -- Državljani Kosova su od 1. septembra po prvi put u mogućnosti da potpuno slobodno uđu na teritoriju Srbije, odnosno neće im se više izdavati ulazno/izlazni dokumenti koji im zamjenjuju lične karte. Da je Srbija nakon 11 godina prestala da izdaje taj dokument državljanima Kosova, potvrdio je novinarima poslije ponoći ministar Unutrašnjih poslova Kosova, Đeljalj Svećlja, sa graničnog prijelaza Brnjak, na sjeveru Kosova. On je kazao da ni Kosovo neće izdavati takve dokumente državljanima Srbije.
Sve spremno za preregistraciju vozila na RKS table -- U Centru za registraciju vozila, u četiri kosovske opštine sa srpskom većinom na sjeveru, završene su sve pripreme za registraciju vozila, potvrđuju zvaničnici Ministarstva unutrašnjih poslova Vlade Kosova. Primjena Odluke Vlade Kosova o preregistraciji vozila na RKS (Republika Kosovo), koja će početi 1. septembra i koja će trajati 61 dan, odvijaće se na osnovu Administrativnog uputstva 03 /2022 Ministarstva unutrašnjih poslova Kosova, koje je objavljeno 8. jula ove godine.
Labirint od srpskih do kosovskih dokumenata -- Građani srpske zajednice sa sjevera Kosova će od 1. septembra imati dva mjeseca da preregistruju svoje automobile sa KM (Kosovska Mitrovica) na RKS (Republika Kosovo) tablice. Međutim, na terenu postoje brojni problemi sa kojima se pripadnici srpske zajednice suočavaju prilikom dobijanja nekog kosovskog dokumenta, što može da bude problem i za preregistraciju automobila.
Hapšenja u INI uzdrmavaju hrvatsku vladu -- Opozicija traži ostavku Vlade, dok iz redova vladajućih stranaka navode da je polovina novca već vraćeno. To je trenutno stanje stvari u aferi INA, koja potresa Hrvatsku. U samoj kompaniji pak podvlače da nisu imali saznanja o navodnim kriminalnim radnjama zbog kojih se petoro njenih visokih službenika našlo iza brave. Procjenjuje se da je zahvaljujući tim radnjama nezakonito zarađen iznos od oko 135 miliona eura.
Bosanski ugalj za srbijanske radijatore -- Nekoliko desetina hiljada građana BiH ove godine ne mogu kupiti ugalj koji koriste za grijanje preko zime. Jedan od razloga nestašice je rast izvoza, prvenstveno u Srbiju. A zbog lošeg poslovanja rudnici Elektroprivrede BiH ne uspijevaju proizvesti dovoljno uglja ni za potrebe vlastitih termoelektrana.
Poklopac na šerpu savjet države Srbije za štednju -- Ministarstvo rudarstva i energetike objavilo je 30. avgusta preporuke za smanjenje potrošnje električne i toplotne energije u Srbiji. One se odnose na državnu upravu, lokalnu samoupravu, preduzeća u državnom vlasništvu, privredu i domaćinstva. Kuhanje u poklopljenoj posudi, isključivanjem rerne 10 minuta prije kraja pečenja, što rjeđe otvaranje rerne su među preporukama koje je Ministarstvo izdalo za domaćinstva.
Istorijat bez ponosa -- Od 2019, kada je objavljeno da će u 2022. Beograd biti domaćin Europrajda, organizatori su suočeni sa velikim otporom koji u najvećoj mjeri dolazi od ultradesničara i Crkve. Čak i u godinama kada je Prajd u Beogradu uspijevao da se održi, to je uvijek bilo moguće samo uz jake policijske snage.
Pogledajte foto galeriju i video o Protestu za zaštitu žena i djevojaka od nasilja na Kosovu. Stotine građana okupilo se u Prištini da izraze revolt protiv seksualnog nasilja nakon silovanja 11-godišnje djevojčice, 27. avgusta, u jednom parku glavnog grada Kosova. Petorici osumnjičenih za napad određen je pritvor od 30 dana.
Svijet
Kijev kontraofanzivom pokušava da preoblikuje rat -- Ishod kontraofanzive ukrajinskih snaga na jugu zemlje mogao bi da preoblikuje tok rata dok Kijev nastoji da pokaže domaćoj javnosti i međunarodnim saveznicima da ne samo da može da drži linije odbrane već i da je u stanju da povrati teritorije koje je Rusija okupirala. Mada zvaničnici u Kijevu upozoravaju da ne treba očekivati brzu pobjedu kod grada Hersona koji su ruske snage zauzele na početku invazije, uspjeh ukrajinskih operacija daleko je od izvjesnog, pišu svjetski mediji.
Rusija pokreće vojne vježbe s Kinom i Indijom usred pojačanih tenzija -- Iako su ruski odbrambeni zvaničnici rekli da su vojne vježbe koje počinju 1. septembra na ruskom Dalekom istoku isključivo defanzivne i da nisu usmjerene prema nekoj određenoj zemlji, one su i dalje zasute simbolikom usred rata u Ukrajini i tinjajućih geopolitičkih tenzija u Aziji.
Na kraju pogledajte video Gorbačov žrtva sopstvenih reformi. Posljednji sovjetski lider Mihail Gorbačov, koji je u utorak preminuo, suočio se sa paradoksom da su reforme, koje je pokrenuo, ubrzale krah države i dovele do njegovog političkog pada. Hvaljen u svijetu, a osporavan kod kuće, paradoks njegovog naslijeđa je opisao liberalni ekonomista Ruslan Grinberg “Svima nam je dao slobodu – ali ne znamo šta da radimo sa njom.” U trenutku kada invazijom na Ukrajinu Rusija nastoji da koriguje neke od efekata Gorbačovljeve politike, njegov doprinos u okončanju Hladnog rata i oslobađanju miliona ljudi od sovjetske represije bez krvoprolića – svrstava ga u red ličnosti sa najdubljim tragom u drugoj polovini 20. vijeka.
Toliko za danas, pišite nam i podijelite vaše priče sa nama na slobodnaevropa@rferl.org
Srdačan pozdrav do sutra ujutru,
Jasmina Đikoli
Dnevno@RSE dolazi besplatno u vaš inbox. Prijavite se, uštedite vrijeme, informišite se!