Ministar unutrašnjih poslova Srbije Ivica Dačić uputio je pismo direktoru Federalnog istražnog biroa Kašu (Kash) Patelu sa pozivom da pomognu u stručnoj analizi u oblasti korišćenja sredstava koja emituju zvučne talase.
Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) Srbije saopštilo je u utorak da pomoć zatražena "imajući u vidu da se MUP suočio sa javnim i medijskim optužbama da su njegovi pripadnici, tokom javnog skupa održanog u Beogradu 15. marta, upotrebili 'zvučni top'".
"Kako se ova sredstva ne nalaze u upotrebi u MUP-u Srbije i Zakonom su zabranjena, pismo je upućeno sa molbom da Federalni istražni biro pomogne u ekspertizi radi utvrđivanja svih okolnosti pomenutog događaja", navedeno je.
Premijer Srbije u ostavci Miloš Vučević izjavio je 17. marta da je Vlada spremna da uputi zvaničan poziv američkom FBI i ruskom FSB da provere navode o upotrebi zvučnog topa na protestu.
Na video snimcima, objavljenim na društvenim mrežama, vide se okupljeni građani na protestu 15. marta nedaleko od Trga Slavija, tokom odavanja pošte stradalima u padu nadstrešnice u Novom Sadu, koji su se, nakon što se začula buka, masovno pomerili u stranu.
Događaj je izazvao paniku među građanima, a za sada nema zvaničnih informacija šta je izazvalo takvu reakciju okupljenih.
Studenti u blokadi, koji su pozvali na subotnji protest insistirajući na utvrđivanju odgovornosti za pad betonske nadstrešnice u Novom Sadu, optužili su vlast za upotrebu zvučnog topa tokom 15-minutne tišine zbog 15 poginulih.
I pojedine opozicione stranke optužile su vlast za upotrebu zvučnog topa, što vlasti odbacuju.
U međuvremenu je Prvo osnovno javno tužilaštvo u Beogradu saopštilo da na protestu 15. marta nijedna od državnih institucija nije upotrebila takozvani "zvučni top".
Zvaničnici su demantovali i navode međunarodne nevladine organizacije "Earshot", koja je na osnovu analiziranih video i audio snimaka sa protesta 15. marta, navela da se na njima čuje zvuk koji proizvodi oružje Vortex Ring Gun, odnosno top Vortex.
- Dačić: Nabavljeni uređaji sa 'audio opremom za upozorenje', ali nisu u sastavu policije
- Direktor BIA tvrdi da je stampedo na protestu u Beogradu izazvala panična reakcija ljudi
Nevladina organizacija Beogradski centar za ljudska prava saopštila je 16. marta da im se javio veliki broj građana koji je osetio dejstvo zvučnog topa na subotnjem protestu.
Navodi se i da su građani osetili jak vruć talas, huk i nešto što liči na zvuk aviona ili automobila koji ide velikom brzinom i zatim "kao neki vetar koji ih pomera i obara, kao da je prošla raketa".
"Zvučni top" spada u grupu nesmrtonosnog oružja koje se može koristiti u policijske i vojne svrhe – za kontrolu nereda, odbijanje napada ili komunikaciju na velikim udaljenostima.
U smernicama Ujedinjenih nacija iz 2020. godine se navodi da, iako su takvi tipovi oružja dizajnirani da smanje rizik od smrti u poređenju sa konvencionalnim vatrenim oružjem, njihova upotreba i dalje može izazvati ozbiljne povrede ili smrt.
