Velika Britanija je u šoku zbog ubistva mlade poslanice laburista, Jo Cox (41), koju je, prema izjavama nekih od svjedoka sa mjesta zločina, u blizini Lidsa ubio Tommy Mair (52), uzvikujući "Britanija na prvom mjestu, stavi Britaniju na prvo mjesto".
Zbog ove tragedije obustavljene su sve referendumske aktivnosti, a mediji neprekidno ponavljaju poruku njenog supruga, Brendana, da se Jo Cox cijelog života borila "protiv mržnje koja ju je ubila".
Referendum o tome hoće li Britanija izaći ili ostati u EU ipak se približava i prema posljednjim anketama u prednosti su pristalice "Brexita". Ako "Brexit" 23. juna pobijedi, kaže analiza Reutersa, EU će bez Ujedinjenog Kraljevstva biti manje liberalna, manje atlantska i manje otvorena za buduća proširenja.
Evropa će biti manje spremna da se suprotstavi Rusiji i manje naklonjena bliskijoj saradnji sa SAD.
Evropska unija bez Britanije biće i finasijski siromašnija, manje ekonomski liberalna i otvorena za slobodnu trgovinu, stoji u analizi Reutersa, koja se bavi posljedicama ukoliko se trend u posljednjim istraživanjima javnog mnjenja pokaže tačan i "Brexit" uspije.
Ako Britanci 23. juna izglasaju da napuste evropski blok, koji u ovom trenutku broji 28 članica, EU će se suočiti ne samo sa nekoliko ozbiljnih udaraca kada je riječ o samopouzdanju i međunarodnoj poziciji, već i sa amputacijom svoje druge po snazi ekonomije i jedne od dvije glavne vojne sile.
Biće to velika rupa u zajedničkom budžetu EU koja će pomjeriti balans daleko od otvorenih konkuretnih ekonomija, koje zagovaraju Holandija, Švedska, Irska i centralnoevropske države prema protekcionizmu i jačoj regulaciji.
Čak i najposvećeniji evropski federalisti priznaju da je Britanija najviše doprinijela otvaranju internih tržišta, promovisanju jednog drugačijeg pogleda, izvana na vanjsku politiku, te dijeleći pragmatičnu empirijsku administrativnu kulturu.
"Izgubićemo unutrašnju vrijednost Velike Britanije, njenu globalnu geopolitičku viziju, zdrav razum za ekonomiju i finasije i pravno znanje o svemu", kaže Sylvie Goulard, francuska poslanica u Evropskom parlamentu, iz grupe liberalnog centra ALDE.
Pristalice mnogo više integrisane Unije iz 19 članica eurozone takođe neće imati razloga da likuju, budući će euroskeptici u drugim državama iskoristiti priliku da pritisnu sa svojim zahtjevima za novim pregovaranjem ili novim referendumima.
"Stvarni rizik nije ostanak Britanije u EU, već glas za odlazak, koji može uzrokovati dezintegraciju cijele Evropske unije", kaže bivši belgijski premijer Guy Verhofstadt, zagovornik federalizma.
On je predstavljao Evropski parlament u pregovorima premijera Davida Camerona i drugih EU lidera u februaru, koji su rezultirali sporazumom kojim se Britanija izuzima iz svih EU ugovora čiji je cilj "nikad bliskija Unija" .
"Brexit bi stvorio narativ o dezintegraciji EU, ne intergraciji", saopštili su istraživači londonskog Centra za evropske reforme u izvještaju pod naslovom "Evropa nakon "Brexita": oslobođena ili nedovršena?".
U svakom slučaju, mnogo vremena i energije EU biće potrošeno i naredne dvije godine ili čak i više u mrcvarenju oko uslova povlačenja i budućih odnosa Ujedinjenog Kraljevstva sa evropskim blokom.
Osim toga, istorijska evropska franko-germanska osovina izgleda suviše slaba da bi se dogovorila oko bilo kakvog velikog jačanja zone eura, ili će makar tako biti do izbora u obje zemlje 2017.
"Ne mislim da Evropa može transformisati samu sebe i napraviti snažan zaokret u integracijama sa sadašnjom političkom kastom i njenim karakteristikama. Možda sa njihovim nasljedicima", kaže evropska parlamentarka Sylvie Goulard.
Francuski predsjednik Francoise Hollande je u zadnjoj godini mandata, dok je njemačka kancelarka Angela Merkel razapeta između upravljanja domaćim otporom prihvatanju velikog broja izbjeglica i rizicima koji prijete eurozoni od južnih država.
Dinamika moći
Dinamika moći evropskih lidera značajno će se poremetiti ako Britanija ode. Njemačka će izgubiti kontratežu francuskoj ekonomskoj državnoj kontroli. Francuska će izgubiti svog glavnog partnera za podršku u vojnim misijama u Africi i drugdje širom svijeta.
EU ostaje podijeljena na većinu država koje dijele euro kao zajedničku valutu, i manjinu koja se još nije pridružila ili su protiv ulaska u eurozonu. Ali, te zemlje koje nisu članice eurozone, Švedska, Njemačka, Poljska, Češka, Mađarska, Bugarska, Rumunija i Hrvatska, imaće manje snage bez Britanije kao glavnog finansijskog centra van zone jedinstvene valute.
Guntram Wolff, njemački ekonomista koji vodi Bruegel ekonomski tink-tank u Briselu, kaže da je establišment u Belinu u strahu da "su ostavljeni sami sa svim tim mediteranskim potrošačkim zemljama koje preferiraju redistribuciju".
"I mi ćemo da plaćamo njihove račune i da se udaljimo od liberalnog, protržišnog transatlantskog trgovinskog i investicionog partnerstva Evrope (TTIP Europe).To je velika agonija", navodi on.
Među glavoboljama EU biće i kako da nadoknade prihode koje je Britanija izdvajala za zajednički budžet EU, od čega je većina išla za podržavanje siromašnih regiona i za poljoprivrednike.
Velika Britanija je treća po doprinosima u neto iznosu, nakon Njemačke i Francuske, plaćajući u prosjeku 9,23 milijarde eura godišnje više nego što su odnijeli iz EU kofera od 2010 do 2014, prema nalazima Evropske komisije.
Ukoliko odu nastaviće da plaćaju doprinose najmanje još dvije godine nakon konačnog izlaska.
Britanski EU prijatelji izgubiće moćnog saveznika za pitanja kao što su održavanje slobodne i nesputane konkurencije, obuzdavanje državne pomoći za industriju, otpor za harmonizovanje poreskih stopa, te protivljenje barijerama za trgovinu sa Kinom i drugim rastućim ekonomijama. Biće dovedena u pitanje i EU kao centar istraživanja i inovacija.
"Plašim se da će to biti manje otvorena i i manje liberalna Evropa bez Britanaca. Time će i nama biti teže da odnesemo prevagu sa ekonomskim argumentima", kaže jedan neimenovani švedski diplomata.
London je bio najveći pristalica evropskog istočnog proširenja - prijema u blok 12 uglavnom bivših komunističkih dražava u periodu 2004-2007, djelimično i zbog vjerovanja da će šira EU usporiti centralizaciju.
Niti jedna druga država se nije snažnije zalagala za ambiciozne paktove o slobodnoj trgovini sa SAD, Kanadom, Japanom i drugim velikim ekonomijama.
Bez energičnog britanskog zalaganja, transatlantsko trgovinsko i investiciono partnerstvo u pregovaračkom procesu Brisela i Vašingtona sa manjim je uzgledima da bude produktivno.
Kad je saradnja sa SAD u pitanju, njemački i austrijski glasači su uzdržani zbog podataka o privatnosti i privatnih arbitražnih sudova, dok su Francuzi nezadovoljni zbog takozvane "Frankeštajn hrane", tj. hormonima tretirane govedine, u hloru oprane piletine i genetički modifikovanih usjeva, navodi se u Reutersovoj analizi povodom mogućnosti da "Brexit" idućeg četvrtka uspije.
Facebook Forum