Balkanska istraživačka mreža (BIRN) objavila je da su u Srbiji tokom prošle godine u preko deset hiljada slučajeva postojale uredno popunjene potvrde o smrti u kojima se COVID-19 navodi kao uzrok, dok je zvanično saopštavan daleko manji broj - oko tri hiljade.
"Kada je letos zvanično saopšteno da je u Srbiji od korone preminulo 10.356 ljudi, javnosti je prećutan važan detalj – ovaj broj utvrđen je na osnovu potvrda o smrti koje su lekari popunili tokom prošle godine i u njima kao uzrok smrti naveli virus korona potvrđen laboratorijskim nalazima ili na osnovu kliničke slike", navodi se u istraživanju BIRN-a.
Ministarstvo zdravlja objavilo je 30. juna da je državna Komisija za analizu smrtnih ishoda uzrokovanih bolešću COVID-19 utvrdila da su 10.356 građana koji su preminuli u prethodnom periodu imali simptome zaraze korona virusom ili su bili u kontaktu sa osobom koja je pozitivna na COVID-19.
Ministar zdravlja Zlatibor Lončar je tada rekao da se ne može reći da su ti ljudi umrli od COVID-19, već je precizirao da je njih Komisija ubrojala na osnovu pozitivnih testova, na osnovu izjava porodica da su bili u kontaktu sa pozitivnim osobama ili da su imali simptome korone.
Broj koji je utvrdila komisija tri puta je veći od ukupno 3.130 preminulih koliko je za isti period zvanično objavljeno na sajtu covid19.rs, a na osnovu kog se svakodnevno u 15 sati građani informišu o toku epidemije, podseća BIRN.
"Iako je predstavljeno da je podatak o 10.356 preminulih od korone najveći mogući broj, izveden na osnovu revizije koju je sprovela Komisija za analizu smrtnih ishoda, ovo je zapravo najmanji broj ustanovljen isključivo na osnovu potvrda o smrti koje su stizale u Republički zavod za statistiku (RZS) po redovnoj proceduri", piše BIRN.
BIRN se u svom istraživanju poziva na podatke koje je dobio iz Republičkog zavoda za statistiku.
"To znači da su tokom 2020. godine postojali tačni brojevi preminulih, za njih se znalo na nivou bolnica u kojima su popunjavane potvrde o smrti, ali su do javnosti stizali neki drugi, umanjeni podaci. Kako je došlo do toga da se objavljuju umanjeni brojevi umrlih od korone, pitanje je na koje nije odgovorila Komisija za analizu smrtnih ishoda", navodi BIRN.
Sumnje u zvanične podatke o broju umrlih od korone javile su se nakon prvog teksta Balkanske istraživačke mreže iz juna 2020. godine.
Prema podacima prošlogodišnjeg istraživanja BIRN-a, podaci iz baze Instituta za javno zdravlje "Batut" u koju su novinari imali uvid, pokazali su da su u Srbiji od 19. marta do 1. juna prošle godine od korona virusa umrla 632 pacijenata, što je za 388 više od zvanično saopštenog broja za taj period.
BIRN ističe da je Komisija za analizu smrtnih ishoda, koju je krajem maja 2021. godine formiralo Ministarstvo zdravlja, podatak Republičkog zavoda za statistiku o broju umrlih predstavila kao revidiran podatak - odnosno kao maksimalan broj preminulih koji se uopšte mogu dovesti sa u vezu sa koronom.
"Komisija nije objasnila kako je došlo do ogromne razlike između stvarnog stanja i podataka objavljenih na platformi Vlade covid19.rs, ali iz danas dostupnih podataka jasno je da nije u pitanju razlika u metodologiji, kako su svojevremeno tvrdili predstavnici Vlade i Kriznog štaba", navodi BIRN.
U tekstu istraživačke mreže BIRN navodi se i da danas, kada dnevno od korone umire oko 50 ljudi, podaci i dalje predstavljaju problem.
"Dosadašnje upravljanje epidemijom pokazuje ne samo da su podaci netransparentni, već i da nije jasno na osnovu kojih informacija Krizni štab donosi odluke", piše u tekstu.
Virus korona kao uzrok smrti kod svih 10.356 umrlih u 2020. odredili su lekari, navodi se u odgovoru Zavoda za statistiku za BIRN.
Podatak o uzroku smrti za preko 9.700 preminulih dao je ordinirajući lekar (94 odsto), dok je mrtvozornik utvrdio nešto više od 600 smrtnih ishoda povezanih sa korona virusom tokom 2020. godine, stoji u odgovoru. Prema tim podacima, umrlo je 6.629 muškaraca i 3.727 žena.
"Najveći broj preminuo je u bolnicama – 9.610 ljudi (93 odsto). U drugim zdravstvenim ustanovama preminulo je 43 ljudi, u ustanovama za smeštaj 201. U svojim domovima preminulo je 483 ljudi, dok je na drugim mestima preminulo 18, a za jednog čovek je nepoznato gde je smrtni ishod nastupio", navodi se u tabeli Republičkog zavoda za statistiku za BIRN.
