Prva završena dionica autoceste na koridoru 5c u Republici Srpskoj (RS), od Johovca do Rudanke, otvorena je u srijedu, 31. avgusta.
Ova dionica osigurava direktnu poveznicu na autocestu Banja Luka – Doboj i postojeću magistralu M17 u Bosni i Hercegovini (BiH).
Autocesta na Pan-evropskom Koridoru 5C Budimpešta-Osijek-Sarajevo-Ploče je jedan jod najznačajnijih i najprioritetnijih projekata za BiH. Izgradnja te autoceste, ukupne dužine 340 kilometara, je već počela i oba bh. entiteta Federacija BiH i RS odvojeno rade dijelove autoceste različitom dinamikom i izvorima finansiranja, uglavnom kreditima.
Dužina koridora Vc, od sjevera prema jugu, podijeljena na dionice: dionica 1: Rijeka Sava (spajanje sa koridorom 10) - Doboj (Jug) 64 km; dionica 2: Doboj (Jug) - Sarajevo Jug (Tarčin) 150 km; dionica 3: Sarajevo Jug (Tarcin) - Mostar (Sjever) 58 km i dionica 4: Mostar (Sjever) - granica sa Republikom Hrvatskom 68 km.
Ukupna dužina autoceste koji na koridoru 5C prolazi kroz RS iznosi oko 46 kilometara. Riječ je o četiri dionice, odnosno od petlje Johovac do petlje Rudanka, zatim do entitetske granice na jugu, te od petlje Johovac do petlje Podnovlje i od te petlje do Vukosavlja.
Ceremoniji otvaranja dionice u RS od Johovca do Rudanke 31. avgusta prisustvovali su srpski član Predsjedništva Bosne i Hercegovine (BiH) Milorad Dodik, predsjednica RS Željka Cvijanović, kao i drugi predstavnici vlasti RS, preduzeća Autoputevi RS, Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) i Ureda EU u BiH.
Dionica duga 6,1 km završena je zahvaljujući grantu Evropske unije (EU) od 15 miliona eura, koji je omogućio dodatno finansiranje u obliku povoljnih kredita EBRD-a vrijednih gotovo 70 miliona eura, saopšteno je iz Delegacije Evropske komisije u BiH.
Navedeno je kako "vlasti i porezni obveznici nastavljaju uživati koristi koje donose vrlo povoljni finansijski uvjeti koji se nude za infrastrukturne projekte u Bosni i Hercegovini koje podupire EU".
"Pružanjem podrške uvezanosti na Zapadnom Balkanu, kao i između Zapadnog Balkana i jedinstvenog tržišta EU, koje je najveće u svijetu, uz projekte autocesta na koridoru Vc, koje podržava EU, nastaju dodatne ekonomske koristi, a putovanje postaje brže i sigurnije", napominju.
Dionica Johovac - Rudanka dopunjava dvije druge dionice, Vukosavlje – Johovac i Rudanka – Putnikovo, koje grade Autoputevi RS. Brzina kretanja putnika i tereta na ovoj dionici će porasti sa 60 km/h na 100 i 120 km/h.
Uspjeh koji predstavlja završetak dionice Johovac – Rudanka ostvaren je uprkos političkoj nestabilnosti u Bosni i Hercegovini, koja predstavlja rizik za buduća ulaganja EU u infrastrukturu, naglasili su iz EU.
Napomenuli su da je finansiranje EU za dva infrastrukturna projekta u Republici Srpskoj na koridoru Vc i dalje obustavljeno zbog političke krize.
EU i njene države članice nastavljaju biti najveći i najlojalniji izvor finansiranja za Bosnu i Hercegovinu, kao i najveći trgovinski partner i ulagač u BiH, kažu u Delegaciji Evropske komisije u BiH.
Međutim, naglašavaju, "vlasti u državi ne iskorištavaju puni potencijal mehanizama finansiranja EU, uz rizik gubitka stotina miliona eura u ulaganjima u transport i energetsku infrastrukturu".
"Ured EU u BiH poziva političare da ne propuste prilike koje nudi Evropska unija, a koje donose jasne i nezamjenjive koristi građanima BiH", poručili su iz Delegacije u BiH.
Njemačka vlada obustavila je u aprilu projekte koje je finansirala u RS, zbog odluka Skupštine RS da ovaj bh. entitet preuzme neke od državnih nadležnosti, te uknjižava državnu imovine u vlasništvo entiteta.
Njemačke sankcije bile su nastavak ranijih, najavljenih iz EU tokom februara, da EU neće davati sredstva RS dok se ne stabilizuju prilike. To podrazumijeva, pored ostalog, zaustavljanje podrške i za projekte gradnje dionica Koridora 5C.
"U Evropskom komisiji su primili zahtjeve za (finansijsku) podršku EU za željezničke/drumske veze na Koridoru Vc, uključujući dva koji se nalazi na teritoriji Republike Srpske. Sporazumi o doprinosu EU za ova dva projekta, u vrijednosti od 600 miliona evra, može da se postigne tek nakon povratka u puno funkcionisanje državnih institucija", saopštio je Evropski komesar za proširenje Oliver Varhelyi na Twitteru u februaru.
Savjet EU usvojio je i odluku o produženju režima okvira za restriktivne mjere u pogledu situacije u Bosni i Hercegovini do 31. marta 2024. godine, ističe se u zvaničnom saopštenju za medije 18. marta.
Osim toga, Milorad Dodik se od 5. januara nalazi i na proširenoj listi sankcija Sjedinjenih Američkih Država za djela korupcije i ugrožavanje BiH.
