Simboličnim rušenjem zida izgradjenog od džinovskih domino-ploča koje su oslikali djaci nemačkih škola i postavili izmedju Potsdamskog trga i Brandenburške kapije u Berlinu, sinoć je završena svečanost obeležavanja 20. godišnjice pada Berlinskog zida.
"Zajedno smo srušili gvozdenu zavesu i iz toga izrasta snaga za 21. vek," rekla je nemačka kancelarka Angela Merkel.
"Ujedinjenje Nemačke bilo je nezamislivo bez suseda iz Centralne i Istočne Evrope. Zbog toga mi jesmo i ostaćemo im zahvalni iz dna naših srca."
Američki državni sekretar Hilari Klinton pohvalila je istočne Nemce koji su bili uzelu sudbinu u svoje ruke.
"I večeras mi se sećamo Nemaca sa obe strane zida, ali posebno Nemaca na Istoku, koji su ustali i konačno bili u mogucnosti da kažu: Dosta je bilo, sloboda je naše pravo stečeno rodjenjem i mi ćemo je uzeti u naše ruke," rekla je Klinton.
Ruski predsednik Dmitrij Medvedev rekao je da je uloga Sovjetskog saveza u tom periodu bila odlučujuća za krah komunizma.
"Zelim da kažem ovde u Berlinu da se svi mi nadamo da smo napustili period konfrontacije iz prošlosti. Tranzicija ka multipolarnom svetu je veoma važna za većinu zemalja, za sve zemlje u Evropi i u celom svetu."
Merkel je u ponedjeljak, prilikom posete nekadašnjem graničnom prelazu između istočnog i zapadnog dijela grada na Berlinskom zidu kod Bornholmske ulice, ocijenila da se vrijedelo boriti i angažovati "zbog nove generacije koja je ukorjenjena u Evropskoj uniji (EU)".
Kancelarka je na ovo istrorijsko mjesto, došla u pratnji oko 200 nekadašnjih istočnonemačkih disidenata i boraca za građanska prava.
Na tom dijelu proslave pada Zida bili su i nekadašnji vođa sovjetske države i partije Mihail Gorbačov i nekadašnji vođa poljskog sindikata "Solidarnost" i kasniji predsjednik Poljske Leh Valensa. kojima se kancelarka u kratkom govoru zahvalila zbog udjela u padu Zida i ujedinjenju dvije njemačke
države koje je uslijedilo.
Istakla je da na "tom istorijskom mjestu pada Zida treba da se sjećaju i oni koji tada još nisu bili rođeni ili su još bili mala djeca".
Kancelarka Merkel je, kao i gradonačelnik Berlina Klaus Voverajt podsjetila da je 9. novembar i datum pogroma na Jevreje u nacističkoj Nemačkoj 1938. godine i istakli su da tako nešto nikada više ne smije da se ponovi.
Gosti su s potom, u simboličnom gestu, pridružili i Gorbačovu koji je prešao preko mosta Bornholmer iz 1445. godine u Berlinu, prvog istočnonjemačkog graničnog prijelaza koji je otvoren 1989. godine.
„Oduševljena sam što sam ovdje u Berlinu ovim istorijskim povodom, biti u gradu koji toliko mnogo znači ne samo njemačkom narodu već i Evropljanima i Americi, kao i cijelom svijetu. I čestitam kancelarki ne samo na dobro organizovanom skupu već i na poslu koji ona i Vlada rade,“ rekla je američka državna sekretarka Hilari Klintona koja je u Berlinu učestvovala na manifestaciji obilježavanja dvije decenije nestanka zida, barijere koja je od 1961. godine dijelila grad na istočni i zapadni dio.
Ovaj događaj je označio kraj dugodišnje Gvozdene zavjese i ponovno ujedinjavanje Njemačke.
Berlinski zid je bio vjerovatno najmoćniji simbol ere Hladnog rata. Dvadeset i osam godina zid je dijelio grad, ali i kontinent.
Ali, 1989.godine, pritisak na istočnonjemčaku vladu urodio je plodom, proizveo velike ulične demonstracije i devetog novembra te godine, vladin portparol je objavio da su “Istočni Njemci slobodni da putuju na zapad”.
Objava koja je stigla, kako se ispostavilo ranije nego što je planirano, izazvala je gužvu na graničnim prijelazima.
"KAPIJA NA NIČIJOJ ZEMLJI"
Ova razdragana masa oko ponoći je natjerala zvaničnike sa istoka da otvore rampe i ljudi su pohrlili prema zapadnom Berlinu, gdje su ih dočekali sa slatkišima i pićem a banke su dijelile “novac dobrodošlice” i sve se završilo velikom uličnom zabavom.
Merkel je nedavno izjavila da je pad Zida "najsrećniji dan u skorašnjoj njemačkoj istoriji".
Merkel , koja je odrasla u Istočnoj Njemačkoj , započela je dan sa molitvom u Getsmane crkvi zajedno sa opozicionim aktivistima tadašnjeg Istočnog Berlina.
Održana je komemoracija za najmanje 136 žrtava, koje su izgubile život pokušavjući da pređu preko Zida.
Svečanosti su kulminirale koncertom na legendarnoj berlinskoj Branderbuškoj kapiji, koja je 28 godina bila zaglavljena na ničijoj zemlji.
Lideri Francuske, Britanije i Rusije pridružiili su se Merkel i Klinton na ceremonijalnom prolasku kroz kapiju.
"DA LI SMO ZADOVOLJNI"
Simbolično rušenje domino-zida sa jedne strane obavio je nekadašnji predsjednik Poljske Leh Valensa i premijer Mađarske u vreme pada Berlinskog zida Mikloš Nemet, a sa druge strane Predsjednik Evropskog parlamenta Jerži Buzek i šef Evropske komisije Žoze Manuel Barozo.
Martin Mejstrik, studentski lider 1989. godine i senator u češkom parlamentu u periodu od 2002. do 2008., u autorskom tekstu za Radio Slobodna Evropa o ovom događaju 20 godina kasnije ističe:
“Vrijeme je vrlo brzo prošlo. Dvadeset godina. Da li smo zadovoljni? Šta smo zamišljali prvih dana revolucije novembra 1989? Šta smo očekivali da će se desiti nakon što padne komunizam? Da li smo zaista mi oni koji smo zaslužni za pad Komunizma?”
Merkel je jutros u intervjuu za Prvi program nemačke televizije (ARD) rekla da "nemačko ujedinjenje nije okončano" i podsetila da je nezaposlenost na nekadašnjem komunističkom istoku i dalje dvostruko veća nego na zapadu zemlje. Ona je dodala da je zato ispravno što će se solidarni poreski dodaci za obnovu tog dela zemlje plaćati do 2019. godine.
Osim gradonačelnika Berlina i Merkelove, okupljenima su se obratili predsednik Francuske Nikola Sarkozi, predsednik Rusije Medvedev, premijer Velike Britanije Gordon Braun i Hilari Klinton.
Akciju je pratio Bon Jovi sa pesmom "We Weren't Born To Follow" koja je posvećena mirnoj revoluciji 1989. godine.
.
Govorio je takođe i nekadašnji predsjednik SSSR-a Mihail Gorbačov i bivšeg šefa nemačke diplomatije Hans-Ditrih Genšer , koji je igrao značajnu ulogu u pregovorima o ujedinjenju dve nemačke države, a obratio se i dobitnik Nobelove nagrade Muhamed Junus
RASPAD BLOKA
Proslava će se završiti velikim vatrometom.
Izgradnja Berlinskog zida počela 13. avgusta 1961. godine i prema studiji koja je objavljena ove godine, najmanje 136 ljudi je poginulo prilikom pokušaja da pobegnu na Zapad.
Hiljade njih su uspele da izbjegnu minska polja, pse, stražu i da pobegnu koristeći razne načine, uključujući na primjer i tunele i skrivene pregrade u automobilima.
Helmut Šmit, devedesetogodišnji bivši kancelar koji je vodio Zapadnu Njemačku od 1974. do 1982., svojevremeno je izjavio da je bio veoma dirnut kada je pao Zid.
"Uvijek sam znao da ćemo imati priliku da u Evropi jednoga dana ponovo ujedinimo posljeratne njemačke države, ali nisam mislio da ću živeti dovoljno dugo da to i vidim," rekao je on.
Berlinski zid je do noći između 8. i 9. novembra 1989. godine 28 godina dijelio Berlin i Njemačku na istočni i zapadni deo, i bio je simbol hladnoratovski podijeljenog sveta, a tokom skoro tri decenije, zabilježeno je više od 5.000 pokušaja bjekstava istočnonjemačkih građana preko Zida.
U mjesecima koji su usledili, blok pod sovjetskom kontrolom u istočnoj Evropi se raspao.
