Bivši ministri zemalja regiona pozvali su lidere Evropske unije (EU), Evropskog savjeta (ES) i NATO-a da se zbog aktuelne situacije u Crnoj Gori poslije dešavanja na Cetinju uključe u aktivan politički dijalog i pomognu, kako navode, “mirno rješavanja eskalirajućeg sukoba” u Crnoj Gori.
Apel dolazi nakon što je u nedelju, 5. septembra u Cetinjskom manastiru ustoličen mitropolit crnogorsko-primorski Srpske pravoslavne crkve (SPC) Joanikije uz angažovanje jakih policijskih snaga, uprkos protestima koje su pratili incidenti u kojima je povrijeđeno oko 60 osoba.
Apel je upućen predsjednicima Evropske komisije Ursuli von Der Lajen i Evropskog savjeta Šarlu Mišelu i generalnom sekretaru NATO-a Jensu Stoltenbergu, potvrđeno je Radiju Slobodna Evropa (RSE).
Bivši ministri u apelu navode da se na “prvu čini” da su događaji oko ustoličenja novog poglavara SPC u Crnoj Gori povezani s vjerskim pitanjem, ali da “oni zapravo nemaju nikakve veze s religijom”, pa čak ni sa politikom ili ideologijom.
“Oni su još jedna manifestacija sukoba između snaga koje smatraju da Crna Gora ne bi trebala postojati kao posebna država, i onih koji vjeruju da Crna Gora treba ostati nezavisna, sa svim atributima državnosti. Nema sumnje da bi bivša crnogorska vlast mogla biti kritikovana na više nivoa. Međutim, uprkos ovim greškama, oni su snažno vjerovali u nezavisnu Crnu Goru kao vitalnu članicu NATO -a i sa budućnošću u EU”, piše u apelu.
Na protestima su učestvovali građani, crnogorski nacionalni pokreti, podržani opozicionom Demokratskom partijom socijalista (DPS) Mila Đukanovića, koji je i predsjednik Crne Gore.
Ustoličenje na Cetinju podržali su predsjednik Vlade Crne Gore Zdravko Krivokapić i dio ministara, koji su bliski SPC-u. Aktuelnu Vladu izglasale su dominantno prosrpske partije koje su osvojile vlast na izborima avgusta prošle godine i nakon tri decenije smijenile Đukanovićevu DPS. Đukanoviću mandat na mjestu šefa države traje do maja 2023.
Bivši ministri ocjenjuju da su najagresivniji kritičari bivše crnogorske vlasti ljudi koji odbacuju državnost i političku nezavisnost Crne Gore. Pretvaranje da se ništa ne događa imaće, kako je navedeno, strašne posljedice po Crnu Goru i region.
“Budući da smo svi proživjeli balkanske ratove devedesetih ne možemo, a da ne vidimo alarmantne sličnosti između današnjih događaja u Crnoj Gori i događaja koji su doveli do tih ratova od prije dvadeset pet do trideset godina”, navedeno je u apelu.
Ocjenjuju da je još jedno otvoreno mjesto sukoba i krize u Evropi posljednje što Evropi i svijetu u ovom trenutku treba.
"Stoga pozivamo naše institucije EU i druge saveznike da se uključe u aktivan politički dijalog sa svim različitim političkim i društvenim akterima u trenutnoj krizi u Crnoj Gori i pomognu u osiguravanju mirnog rješavanja eskalirajućeg sukoba u zemlji. Pretvaranje da se ništa ne događa imat će strašne posljedice po Crnu Goru i region. Posebno je važno primijetiti i suprotstaviti se novim pokušajima da se politički slaba vlada Crne Gore podvrgne uticajima anti-NATO i EU ", kaže se u apelu.
Potpisnici apela su Ditmir Bušati (Albanija), Enver Hodžaj (Kosovo), Roman Jakič (Slovenija), Emil Kirijaš (Sjeverna Makedonija), Žarko Korać (Srbija), Zlatko Lagumdžija (BiH) i Vesna Pusić (Hrvatska).
