Šteta zbog nelegalne ekspolatacije šljunka iz korita rijeka Morače i Cijevne je 138 miliona eura, rečeno je na vanrednoj konferenciji za medije Vlade Crne Gore povodom hapšenja više osoba zbog nelegalne eksploatacije šljunka iz tih rijeka.
“Vrijeme je da se konačno stane na kraj otvorenoj pljački državnih resursa, koja je dovela do ekocida i kataklizme na rijekama”, kazao je potpredsjednik Vlade Dritan Abazović.
Četiri osobe su uhapšene 17.novembra i protiv njih, kao i protiv još jednog pravnog lica, su danas podnijete krivične prijave. Između ostalog i zbog protivpravnog zauzimanja zemljišta, saopštio je Nikola Boričić iz Osnovnog državnog tužilaštva u Podgorici.
On je rekao da je za sada predmet postupka privredno društvo Pemar, a provjeriće i Montenegro petrol, Čelebić, Milonjić i ortaci i Mima trans.
Abazović je naglasio da je Vlada odlučna da se obračuna sa građevinskom mafijom i firmama koje se godinama pretvaraju da su dobrotvori, a istovremeno nelegalno eksploatišu prirodno bogatstvo.
Najavio je da će se mjere kontrole primijeniti i na ostalim crnogorskim rijekama.
Abazović je dodao da je u obilasku rijeka vidio kamione firmi Montenegro Petrol i Bemax.
“Zašto me pogađa Bemax? Zato što dobija ubjedjivo najviše tendera, imaju mašine da rade ono što drugi ne mogu. Ali ne možete da kradete šljunak i da se pretvarate kao dobrotvor. Ako radite autoput, platite šljunak”, rekao je Abazović.
Firma Bemax je glavni podizvođač radova na izgradnji autoputa Bar -Boljare, bliska je bivšim vlastima Demokratske partije socijalista, donator je i sponzor brojnih manifestacija u Crnoj Gori.
Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Aleksandar Stijović je saopštio da su nelegalnom eksploatacijom takođe obuhvaćene rijeke Lim, Grnčar i Tara.
“Ovo je organizovani kriminal, obuhvata čitavu jednu industrijsku granu, apsolutno je žmureno pred krađom prirodnih resursa”, smatra Stijović, koji kaže da se zalaže za održivu eksploataciju šljunka, shodno zakonu i stručnim propisima.
Dodaje da su posljedice vidljive i na okolnom poljoprivrednom zemljištu gdje je nivo vode u bunarima opao za pet metara.
Ranije su iz Regionanog vodovoda saopštili da devastacija korita rijeka Morača i Cijevna utiče na drastično smanjenje izdašnosti vodoizvorišta Bolje sestre, sa koga se vodom snabdijeva kompletno Crnogorsko primorje.
Vađenje šljunka iz Morače koje je počelo 90-ih godina, intenziviralo se nakon 2005, u vrijeme građevinskog buma, a nastavilo i nakon uvođenja moratorijuma Ministarstva poljoprivrede 2017. saopšteno je iz Centara za zaštitu i proučavanje ptica (CZIP).
Šljunak je vađen pod okriljem projekta navodne regulacije toka rijeke Morače.
“Iako su negativni uticaji ovog projekta vrijednog 25 miliona eura, na vodoizvorište Bolje sestre i naučno dokazani, devastacija je nastavljena”, navode u CZIP.
Njihove procjene su da je do sada iskopano oko 12 miliona kubnih metara šljunka i pijeska koji su korišćeni uglavnom u građevinskoj industriji. Uz prosječnu cijenu od 11,50 eura po kubiku, ukupna vrijednost iskopanog materijala je 138 miliona eura.
Ukoliko bi se eksploatacija sad zaustavila, trebalo bi najmanje 100 godina da se izgubljeno nadoknadi i dodje do potpunog prirodnog oporavka korita Morače, smatraju u CZIP-u.
O ekološkoj šteti, dodaju, govori podatak da je od 1970. uništeno oko 95 odsto šljunkovitog staništa za gniježđenje ptica na tom području, što osim na ptice, ima velikog uticaja na mriješćenje riba i rijetke rječne biljne vrste.
