Teško nasleđe prošlosti i ratovi iz 90- ih godina, kao i odnos većinskog srpskog prema manjinskom hrvatskom narodu tokom ratova iz 90-ih godina, motivisalo je Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji, da uz podršku Fonda za otvoreno društvo organizuje panel projekat na temu 'Otvaranje dijaloga o nedavnoj prošlosti' unutar srbijanskog društva koji je ovoga puta bio posvećen Hrvatskoj i pretpostavkama dobrosusedskih odnosa između Srbije i Hrvatske. Sonja Biserko, predsednica Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji, kaže da su srpsko-hrvatski odnosi uvek bili važni, a naročito danas jer upravo od tih odnosa umnogome zavisi i stabilnost Zapadnog Balkana:
"Za njih je, naravno, u ovom trenutku prioritetan proces suočavanja sa činjenicama nedavnih ratova i interpretacija njihovih uzroka. To ne opterećuje samo odnose između Srbije i Hrvatske nego se još uvek prelama u definisanju budućnosti regiona, pre svega BiH. Zato je, smatram, uspostavljanje odnosa između Hrvatske i Srbije na zdravim osnovama važan element bržeg oporavka čitavog regiona."
Istoričarka Latinka Perović ističe da se trenutni odnosi između Srbije i Hrvatske mogu posmatrati iz više uglova, a jedan od najvažnijih je, kako kaže, stanje duha. Za nju, napredak u odnosima između dve zemlje neće biti efikasan bez spremnosti političkih elita u Srbiji za samorefleksijom za koju ona, kako kaže, trenutno nije spremna:
"Nakon raspada države i njene devastacije, nakon tolikih zločina, intelektualne elite nemaju baš mnogo toga novog da nam kažu. Oni stoje na istom i smatraju da su istorijske greške za jedinstvo Jugoslavije učinjene onda kada su Sloveniji i Hrvatskoj date republike, kada su izmišljeni Makedonci i Crnogorci a Šiptarima priznata njihova elementarna prava. Dakle, za mene, za to stanje duha ostaje kao najmerljivije to pitanje spremnosti srpske intelektualne elite za samorefleksiju i za to da svaki pomak taktički u tom smislu ne pretvara u dugotrajnu strategiju jer nije potrebno da se samo mi unutar sebe sporazumemo i opstanemo, potrebno je da živimo među drugima sa poverenjem."
Ali, za Milana Simurdića, ambasadora Srbije u Hrvatskoj, u periodu od 2001. do 2005. godine, ohrabrujuće je to što su izvesni pomaci u prevladavanju ratnog nasleđa, ipak, učinjeni:
"Čini mi se da je to izgledalo kao veoma delikatna tema, ali na kraju se i tu značajno iskoračilo kroz sporazume tužilaštava, kroz razmene raznih lista i dokumenata - to jeste proces u kojem će se poverenje i međusobna podrška stalno graditi. Mislim da je to moguće ali i neophodno."
Iako diplomatski odnosi između Srbije i Hrvatske bivaju sve bolji i bolji, istoričarka Olivera Milosavljević smatra da se bez otvaranja dijaloga o nedavnoj prošlosti ni hrvatsko ni srbijansko društvo ne mogu pomeriti napred:
"Srpsko-hrvatski odnosi su, kao i oni sa ostalim susednim nacijama, na nivou nametnute trpeljivosti, ali u nacionalističkim krugovima i sa slabo prikrivenom nadom da bi promena globalne političke situacije mogla ponovo da ih zaoštri. Zato za uspostavljanje stvarnih dobrosusedskih odnosa za srpsko društvo bi bar prvi korak mogao biti napuštanje odbranaškog stava prema ulozi sopstvene elite u ratnom razbijanju prethodne države."
Međutim, srpsko-hrvatski odnosi ne mogu se posmatrati bez jasnog uvida stanje nacionalnih manjina, kako srpske manjine u Hrvatskoj, tako i hrvatske manjine u Srbiji. Tomislav Žigmanov, publicista iz Subotice, naglašava da je to posebno osetljivo polje jer u Srbiji niko ne želi da govori o tome da je tokom rata u Hrvatskoj u Vojvodini ubijeno 15 Hrvata i da se u istom periodu, iz Vojvodine, zbog raznih pritisaka iselilo između 35.000 i 40.000 Hrvata. Žigmanov naglašava da je dodatni problem i to što su umesto procesa suočavanja, u Srbiji još uvek prisutne strategije ignorisanja i poricanja:
"Suočavanje sa prošlošću u Republici Srbiji se mora završiti priznanjem da je bilo zločina nad Hrvatima u Vojvodini, za koje neko onda mora i odgovarati. Dobrosusedski odnosi će, naravno, ovisiti o poboljšanju položaja hrvatske manjine u Srbiji i srpske u Hrvatskoj, a to ovisi o demokratizaciji ovih država. Nadamo se da će taj proces napredovati u Republici Srbiji u kojoj, čini mi se, manjka političke volje da se tranzicijska stvar dovede do kraja."
Iako se delovi civilnih društava i jedan broj medija, i u Hrvatskoj i u Srbiji, trude da se pitanje ratnog nasleđa što više tematizuje, taj process neće biti ni kratak ni jednostavan, kaže Milan Simurdić. Za procese namirivanja pravde i za uspostavljenje dobrih susedskih odnosa, Simurdić ozbiljne resurse vidi na još nekim mestima:
"Moraju više sarađivati političke stranke i parlamenti. To je verovatno najveći neiskorišćeni resurs u našim odnosima."
