Aman, Bagdad, Bali, Bejrut, London, Nalcik, Sarm el-Seik. To su samo neke tačke globusa na kojima su u 2005-toj zabilježeni teroristički udari.
Nacionalni istitut za sprečavanje terorizma sa sjedištem u Sjedinjenim Državama, koji vodi nezavisnu statistiku, izvijestio je da je od januara do novembra 2005. izvedeno više od 3.700 terorističkih napada u svijetu. To znači porast od 50 posto u odnosu na 2004. godinu.
London se 7. jula 2005. suočio sa užasom terora. U napadima na tri linije podzemne željeznice i na gradski autobus pomenutog dana u britanskoj prestonici poginulo je 56 osoba uključujući bombaše. Više od 700 ljudi je povrijeđeno. U sjećanje starijih Britanaca vratile su se slike nacističkog bombardovanja tokom II svjetskog rata.
Napadi na London, jedno od središta svjetskih finansija, podstakli su dileme o ranjivosti savremenih društava na terorizam i njihovih ograničenih sposobnosti da odvrate napade na takozvane meke mete kao što je sistem javnog saobraćaja. Činjenica da su trojica londonskih bombaša samoubica muslimani rođeni i odrasli u Britaniji otvorila je polemiku o koheziji britanskog društva i opasnosti da ono samo uzgaja teroriste. Za šefove obavještajnih službi i policije ključni problem postavio se u formi pitanja: Da li je teroristička opasnost potcijenjena?
Robert Ejers britanski ekspert za terorizam kaže za Radio Slobodna Evropa da su u ratu protiv terora zabilježeni uspjesi u smislu eliminisanja vođa terorističkih ćelija. Problem je što su te vođe zamijenjene, a ideologija terorista je ostala ista:
“Nazvao bih taktičkom greškom u ratu protiv terora to što su na meti prevasodno bile vođe i terorističke grupe. To ne rješava problem jer kadrovi, koje su s uspjehom neutralisali, su jednostavno zamijenjeni.”
Ejers upozorava da su muslimanske zajednice izolovane od glavnih društvenih tokova u mnogim zapadnim zemljama, a to stvara razloge za nezadovoljstvo koje nekada može eksplodirati. Najsvježiji je primjer nemira u Francuskoj koji su zahvatili na destine gradova. Nedostatak zaposlenja , siromaštvo i uvjerenje da su diskriminisani i marginalizovani , naveli su mnoge mlade muslimane na nasilje. Robert Ejers:
“U Ujedinjenom Kraljevstvu, multikulturno društvo za koje se zalažu vlasti je plemenit cilj kome treba težiti. Primjena modela je međutim bila manje nego uspješna. Fragmentacija i odvajanje muslimanske zajednice ponudili su plodno tle za regrutovanje mladih muslimana za radikalne ciljeve. Nismo dakle uspješni u integraciji i u otklanjanju povoda za stvaranje radikalnih pokreta.”
U mnogim zemljama rat protiv terora u središte pažnje postavio je i dilemu – u kojoj mjeri vlasti mogu narušavati građanska prava i koji su metodi dozvoljeni kada se radi o teroristima?
“Nema ništa opasnije za demokratiju od pravog razloga. Mi ovdje imamo dobar razlog i angažovani smo u sukobu s terorom. Ono što međutim vidimo, posebno u Sjedinjenim Državama, je trend ratobornosti i zaobilaženja građanskih prava.”
Zapovjednik američke komande u Iraku, general Džon Abizaid, svjedočeći u septembru pred Senatom, ovako je opisao izazove u brobi protiv terorističkih grupa i slabosti otvorenih društava:
“Teroristi su razvili medijsku i propagandnu kampanju, internet i
kampanju obrazovanja i regrutovanja. Oni su stvorili bezbjedne zone, kako u smislu geografije tako i kontrole. Oni imaju isturene čete, oni potkupljuju političare, oni imaju posrednike i krijumčare. Oni se dogovaraju sa finansijerima i obavljaju transfer novca koji je često nelegalan. Oni računaju na simpatije nevladinih organizacija, koje sponzorišu kako bi širili ideologiju mržnje na veoma podmukao način širom regiona.”
Je li sila odgovor na nasilje? S obje strane Atlantika u 2005. godini vođena je živa debata o upotrebi torture protiv osumnjičenih za terorizam, kako bi se spriječili dalji napadi. Anketa agencije Asošijetid pres (AP) pokazuje da većina ispitanika u Americi, Britaniji, Francuskoj i Južnoj Koreji smatra da je tortura opravdana u određenim okolnostima. Javnost Italije i Španije oštro se protivi bilo kakvoj vrsti mučenja.
Administracija američkog predsjednika Džordža Busa odlučno je odbila optužbe da odobrava torturu, ali su američki zvaničnici branili istražne metode koje organizacije za zaštitu ljudskih prava smatraju nehumanim. Transatlantske vode uzburkane su nakon što je u oktobru Vašington Post objavio da je CIA formirala tajne zatvore u istočnoj Evropi. Vlade tih zemalja, kao i američka, negirale su pomenute navode.
Ejers smatra da je nepošteno i neodgovorno što evropske vlade i mediji prigovaraju Vašingtonu, jer, ukoliko je bilo kršenja ljudskih prava, Evropljani su jednako odgovorni kao i Amerikanci:
“Postoji utisak, barem u evropskoj štampi, da je predaja osumnjičenih nešto što su jednostrano radile SAD i da o tome evropske vlade nisu ništa znale. To je potpuno pogrešno. Predaja nije obavljena bez saradnje sa evropskim državama, ali za njih to nije bilo popularno da oglašavaju.”
Najveća ironija u priči o teroru je da su najvece žrtve muslimani u čije ime se navodno teroristi bore. U napadu na Šarm el Šeik, turistički dragulj Egipta, nastradali su inostrani gosti, ali su bez posla ostali mnogi Egipćani koji su radili uništenim hotelima. U Amanu su pobijeni učesnici svadbene svečanosti. U Iraku , gotovo svakodnevni bombaški napadi odnose i živote nedužnih civila. Operacije obavještajaca širom svijeta rezultirale su hvatanjem nekih terorista, ali pobjeda u ratu protiv terora 2005. godine nije bliža nego ranije.
Nacionalni istitut za sprečavanje terorizma sa sjedištem u Sjedinjenim Državama, koji vodi nezavisnu statistiku, izvijestio je da je od januara do novembra 2005. izvedeno više od 3.700 terorističkih napada u svijetu. To znači porast od 50 posto u odnosu na 2004. godinu.
London se 7. jula 2005. suočio sa užasom terora. U napadima na tri linije podzemne željeznice i na gradski autobus pomenutog dana u britanskoj prestonici poginulo je 56 osoba uključujući bombaše. Više od 700 ljudi je povrijeđeno. U sjećanje starijih Britanaca vratile su se slike nacističkog bombardovanja tokom II svjetskog rata.
Napadi na London, jedno od središta svjetskih finansija, podstakli su dileme o ranjivosti savremenih društava na terorizam i njihovih ograničenih sposobnosti da odvrate napade na takozvane meke mete kao što je sistem javnog saobraćaja. Činjenica da su trojica londonskih bombaša samoubica muslimani rođeni i odrasli u Britaniji otvorila je polemiku o koheziji britanskog društva i opasnosti da ono samo uzgaja teroriste. Za šefove obavještajnih službi i policije ključni problem postavio se u formi pitanja: Da li je teroristička opasnost potcijenjena?
Robert Ejers britanski ekspert za terorizam kaže za Radio Slobodna Evropa da su u ratu protiv terora zabilježeni uspjesi u smislu eliminisanja vođa terorističkih ćelija. Problem je što su te vođe zamijenjene, a ideologija terorista je ostala ista:
“Nazvao bih taktičkom greškom u ratu protiv terora to što su na meti prevasodno bile vođe i terorističke grupe. To ne rješava problem jer kadrovi, koje su s uspjehom neutralisali, su jednostavno zamijenjeni.”
Ejers upozorava da su muslimanske zajednice izolovane od glavnih društvenih tokova u mnogim zapadnim zemljama, a to stvara razloge za nezadovoljstvo koje nekada može eksplodirati. Najsvježiji je primjer nemira u Francuskoj koji su zahvatili na destine gradova. Nedostatak zaposlenja , siromaštvo i uvjerenje da su diskriminisani i marginalizovani , naveli su mnoge mlade muslimane na nasilje. Robert Ejers:
“U Ujedinjenom Kraljevstvu, multikulturno društvo za koje se zalažu vlasti je plemenit cilj kome treba težiti. Primjena modela je međutim bila manje nego uspješna. Fragmentacija i odvajanje muslimanske zajednice ponudili su plodno tle za regrutovanje mladih muslimana za radikalne ciljeve. Nismo dakle uspješni u integraciji i u otklanjanju povoda za stvaranje radikalnih pokreta.”
U mnogim zemljama rat protiv terora u središte pažnje postavio je i dilemu – u kojoj mjeri vlasti mogu narušavati građanska prava i koji su metodi dozvoljeni kada se radi o teroristima?
“Nema ništa opasnije za demokratiju od pravog razloga. Mi ovdje imamo dobar razlog i angažovani smo u sukobu s terorom. Ono što međutim vidimo, posebno u Sjedinjenim Državama, je trend ratobornosti i zaobilaženja građanskih prava.”
Zapovjednik američke komande u Iraku, general Džon Abizaid, svjedočeći u septembru pred Senatom, ovako je opisao izazove u brobi protiv terorističkih grupa i slabosti otvorenih društava:
“Teroristi su razvili medijsku i propagandnu kampanju, internet i
kampanju obrazovanja i regrutovanja. Oni su stvorili bezbjedne zone, kako u smislu geografije tako i kontrole. Oni imaju isturene čete, oni potkupljuju političare, oni imaju posrednike i krijumčare. Oni se dogovaraju sa finansijerima i obavljaju transfer novca koji je često nelegalan. Oni računaju na simpatije nevladinih organizacija, koje sponzorišu kako bi širili ideologiju mržnje na veoma podmukao način širom regiona.”
Je li sila odgovor na nasilje? S obje strane Atlantika u 2005. godini vođena je živa debata o upotrebi torture protiv osumnjičenih za terorizam, kako bi se spriječili dalji napadi. Anketa agencije Asošijetid pres (AP) pokazuje da većina ispitanika u Americi, Britaniji, Francuskoj i Južnoj Koreji smatra da je tortura opravdana u određenim okolnostima. Javnost Italije i Španije oštro se protivi bilo kakvoj vrsti mučenja.
Administracija američkog predsjednika Džordža Busa odlučno je odbila optužbe da odobrava torturu, ali su američki zvaničnici branili istražne metode koje organizacije za zaštitu ljudskih prava smatraju nehumanim. Transatlantske vode uzburkane su nakon što je u oktobru Vašington Post objavio da je CIA formirala tajne zatvore u istočnoj Evropi. Vlade tih zemalja, kao i američka, negirale su pomenute navode.
Ejers smatra da je nepošteno i neodgovorno što evropske vlade i mediji prigovaraju Vašingtonu, jer, ukoliko je bilo kršenja ljudskih prava, Evropljani su jednako odgovorni kao i Amerikanci:
“Postoji utisak, barem u evropskoj štampi, da je predaja osumnjičenih nešto što su jednostrano radile SAD i da o tome evropske vlade nisu ništa znale. To je potpuno pogrešno. Predaja nije obavljena bez saradnje sa evropskim državama, ali za njih to nije bilo popularno da oglašavaju.”
Najveća ironija u priči o teroru je da su najvece žrtve muslimani u čije ime se navodno teroristi bore. U napadu na Šarm el Šeik, turistički dragulj Egipta, nastradali su inostrani gosti, ali su bez posla ostali mnogi Egipćani koji su radili uništenim hotelima. U Amanu su pobijeni učesnici svadbene svečanosti. U Iraku , gotovo svakodnevni bombaški napadi odnose i živote nedužnih civila. Operacije obavještajaca širom svijeta rezultirale su hvatanjem nekih terorista, ali pobjeda u ratu protiv terora 2005. godine nije bliža nego ranije.
