Nagradu su dobila tri grada sa Balkana – Banjaluka i Vitez, iz BiH, i Novi Sad iz Srbije. Na ceremoniji u Palati Evrope u ime gradskih uprava nagradu su primili gradonačelnici Viteza i Banjaluke, Vlado Alilović i Dragoljub Davidović, te predstavnica Novog Sada Snežana Mušicki. Potkraj prošle sedmice iz Odsjeka za odnose s javnošću grada Banjaluke medijima je poslato saopštenje sljedeće sadržine:
"Gradu Banjaluci odlukom Evropske komisije dodijeljena je nagrada za promociju prava nacionalnih manjina i odnosa prema njima. Gradonačelniku Dragoljubu Davidoviću 20. novembra na kongresu lokalnih i regionalnih vlasti Evrope u Strazburu bit će uručeno ovo priznanje za rezultate ostvarene u organizovanju i zaštiti nacionalnih manjina u gradu Banjoj Luci."
Odmah u startu neke su činjenice ili pogrešne ili loše interpretirane. Prvo: odluku o nagradi nije donijela Evropska komisija, nego Savjet Evrope u saradnji s Evropskom komisijom, o čemu za naš program govori i Dmitri Marshenkov, šef Ureda za komunikacije Kongresa lokalnih i regionalnih zajednica:
«Ova je nagrada dio naših napora da lokalne vlasti podstaknemo da bolje štite romska prava u svojim opštinama. Dio je to velikog projekta kojeg realizira Savjet Evrope uz pomoć Evropske komisije, za Rome i to specijalno na jugoistoku Evrope. Nagrada pod nazivom 'Dosta' je pokušaj da se skrene pažnja na diskriminaciju Roma i da se podstakne akcija na poboljšanju njihovih životnih uvjeta i opšti odnos prema Romima.»
Priznanje se, dakle, ne odnosi na zaštitu svih nacionalnih manjina, kako je to saopšteno iz Odsjeka za odnose s javnošću u Banjaluci, nego isključivo na napore koji se ulažu za integraciju Roma. Govori Ljiljana Radovanović, načelnica Odjeljenja za društvene djelatnosti:
«Mislim da je nagrada koju je Banjaluka dobila jedan veliki poticaj gradu Banjaluci da nastavi pružanje usluga svojim građanima, da nastavi sa praksom dobrog servisa svojim građanima, kao što smo to radili i do sada. Ako imamo u vidu trenutno da je BiH na međunarodnoj sceni karakterisana na jedan dosta nepovoljan način, dobijanje jedne ovakve nagrade, prve takve nagrade iz Brisela za jednu lokalnu zajednicu iz BiH, sigurno da ima veliki značaj. Nagrada stiže kao potvrda truda koji smo mi uložili u saradnju sa nacionalnim manjinama. 2003. godine je stupio na snagu Zakon o pravima nacionalnih manjina, a mi smo odmah po njegovom objavljivanju, čak i prije stupanja na snagu, počeli da se organizujemo u skladu sa obavezama koje taj zakon predviđa za sve lokalne zajednice. I otišli smo i korak naprijed, mislim da smo jedina opština u BiH koja ima zaseban odsjek koji tretira ovu problematiku i sarađuje sa nacionalnim manjinama.»
Banjaluka i njen gradonačelnik nisu, medjutim, jedini kojima je nagrada dodijeljena. Tu su još i grad Vitez, takodje iz BiH, te Novi Sad iz Srbije, što potvrdjuje i izjava Dmitri Marshenkova, šefa Ureda za komunikacije Kongresa lokalnih i regionalnih zajednica Savjeta Evrope:
«Prve opštine koje dobijaju ovu, tek ustanovljenu nagradu su Banjaluka i Vitez iz BiH i Novi Sad iz Srbije.«
U aprilu ove godine na talasima našeg Radija objavili smo reportažu o životu Roma u Banjaluci, o životu na ivici siromaštva. Sedam mjeseci nakon što je ova reportaža zabilježena, Banjaluka dobija prestižnu nagradu za poboljšanje života Roma. Od 5.000 prije rata, u Banjaluci je ostalo 400 Roma. Svega 2 posto, reći će potpredsjednica Udruženja Veseli brijeg, Šaha Ahmetović, koja je na pitanje koliko se grad brine o Romima odgovorila:
"Učini se onoliko koliko vi tražite. Dosta dobro se pruža što se može pružiti i, što je meni najbitnije, obuhvaćeno je školovanje koje se ispoštovalo iz akcionog plana 100 posto. Sva djeca, i srednjoškolci i studenti, imaju iste stipendije, obezbjeđeni su sa knjigama, školskim priborom i ostalim. Ja znam njima reći da svaka nacionalna manjina ima svoju državu, svog ambasadora i konzula, a mi imamo za to svog gradonačelnika.»
I dalje, medjutim, ostaje problem zapošljavanja, o čemu Ljiljana Radovanović, načelnica Odjeljenja za društvene djelatnosti kaže:
«To je jedno od najproblematičnijih pitanja obzirom na broj nezaposlenih ukupno u gradu Banjaluci i obzirom na kvalifikacionu strukturu nezaposlenih građana Banjaluke. Imamo podatke da je među povratnicima, a među njih spadaju i romske porodice, negdje oko 370 nezaposlenih sa srednjom i ovim nižim spremama. Grad će sigurno uložiti dodatne napore. Upravo osmišljavamo jedan program sa Radničkim univerzitetom u Banjaluci koji bi trebao da omogući prekvalifikaciju i dokvalifikaciju radi lakšeg zapošljavanja. To su programi koje će sufinansirati Grad i oni će sigurno imati u fokusu ove kategorije stanovnika.»
Banjaluka dakle jeste grad koji se brine o Romima, osobito ako se to usporedi s naporima koje inače ulažu zemlje jugoistoka Evrope. Medijska prezentacija ovog priznanja iskorištena je medjutim za opšte tvrdnje o Banjaluci koja se generalno brine o nacionalnim manjinama. I to na način koji automatski otvara pitanja položaja onih koji se, Ustavom, smatraju konstitutivnim narodima u toj istoj Banjaluci. Povratak Bošnjaka i Hrvata u taj grad daleko je ispod svake granice, o povratku na predratni nivo, da se i ne govori. Samo posljednji primjer kad je nakon smrti predsjednika RS, umjesto njegovih zamjenika, jednog Bošnjaka i jednog Hrvata, za vršioca funkcije, do novih izbora, imenovan predsjednik Skupštine, jasno govori o statusu, po Ustavu ravnopravnih, Bošnjaka i Hrvata u Banjaluci, odnosno RS u cjelini.
