Rabin Elezer Papo objašnjava kako tradicionalni običaji obilježavanja ovog blagdana podsjećaju na dane ropstva dalekih predaka:
«Pesah je praznik koji se slavi sedam dana u Izraelu, osam dana u dijaspori. U toku Pesaha jede se svo vrijeme praznika, dakle svih osam dana, beskvasni hljeb, koji zapravo simbolizira s jedne strane hranu koje je egipatsko ministarstvo rada stavilo na raspolaganje ondašnjim robovima koji su gradili faraonske gradove, ali istovremeno to je i simbol slobode zato što podsjeća na hljeb koji su robovi pravili na 40-godišnjem putu kroz pustinju, kad su od onog brašna koje su ponijeli iz Egipta i koje su pomiješali s vodom pekli neke, uslovno rečeno, palačinke na stijenama. Osim toga, na Pesah prve noći praznika piju se 4 čaše vina kao uspomena na 4 glagola: izbaviću, otkupiću, spasiću i oslobodiću - kojima je Bog obećao interevenciju u cilju spašavanja robova.»
Tokom Pesaha u porodičnom krugu čita se Hagada. Bosanskohercegovački Jevreji rado čitaju Sarajevsku Hagadu, koja ima svoje specifičnosti, kaže rabin Papo:
«Hagada je prijevodu na naš jezik je kaža, priča, pripovijest, dakle pripovijest o izlasku iz Egipta, odnosno s jedne strane o jevrejskim patnjama za vrijeme ropskog života u Egiptu, a s druge strane o božanskoj intervenciji u ljudskoj istoriji, izbavljenju i svim čudima koja su se usput desila. Tekst Hagade je uvijek isti, ali različiti rukopisi Hagade su interesantni zbog različitih stvari. Ovaj naš je interesantan zato što se radi o prvom poznatom jevrejskom manuskriptu koji sadrži ilustracije koje sadrže ljudske likove. Inače, u Španiji vam ne daju reći da je to Sarajevska Hagada s obzirom na činjenicu da je ona nastala koncem 13., početkom 14. vijeka u Barceloni, i oni je zovu barcelonskom. Da Španjolci nešto nisu protjerali Jevreje iz Španije, možda bi ona i danas bila barcelonska. S obzirom na činjenicu da su Jevreji našli novi dom ovdje, onda se ona zove Sarajevska - i tačka.»
U BiH danas živi nešto više od 1.000 Jevreja. Jakob Finci, predsjednik Jevrejske zajednice u BiH:
«Jevreji u BiH su jednostavno sasvim jednaki svim ostalim građanima, imaju i dijele s njima sve iste probleme, od nezposlenosti, preko malih penzija, lošeg zdravstvenog osiguranja, pa do onih svakodnevnih boljki s kojima svi živimo. Naravno, postoji jedna mala nijansa: samim tim što nisu pripadnici nijednog od tri konstitutivna naroda, neke funkcije na nivou države BiH su im zatvorene, a rekao bih da to nije veliki problem ni za BiH, ni za Jevreje.»
U proteklom ratu mnogo bogomolja je uništeno i oštećeno, tako i jevrejskih, kaže Boris Kožemjakin:
«Aškenaska sinagoga u Sarajevu bila je djelimično oštećena, a sada sredstvima Ministarstva kulture Federacije BiH, u implementaciji gradske uprave, ona je obnovljena, tako da smo tim zadovoljni. Što se tiče ostalih vjerskih objekata, oni su nacionalizovani nakon Drugog svjetskog rata, tako da su u suštini oni na određen način otuđeni od Jevrejske zajednice i Jevrejska zajednica njima ne gazduje. Nadamo se da će novim zakonom o restituciji ili denacionalizaciji, kao se on u nacrtu zove, dio tih objekata bar biti vraćen Jevrejskoj zajednici i preveden njihovoj svrsi i namjeni.»
Ukoliko bi bio usvojen zakon o restituciji, povratom nekih objekata u Sarajevu bila bi riješena i egzistencija ove zajednice, kaže Kožemjakin:
«Radi se negdje oko 14 objekata širom BiH. Reći ću vam da Jevrejska opština u Sarajevu i Jevrejska zajednica BiH djeluju, ali istovremeno djeluje i Jevrejsko kulturno, prosvjetno i humanitarno društvo La benevolencija, koje također potražuje objekat, recimo, i Mis Irbinoj gdje je danas zgrada policije, koji je ogroman, veliki i koji bi riješio sve egzistencijalne probleme Jevrejske zajednice BiH i Jevrejskog društva La benevolencija.»
No, kako vladajuće strukture već više od deceniju imaju nepomirljive stavove oko vraćanja imovine koja je svojevremeno oduzeta, rješavanje ovog pitanja moglo bi potrajati.
«Pesah je praznik koji se slavi sedam dana u Izraelu, osam dana u dijaspori. U toku Pesaha jede se svo vrijeme praznika, dakle svih osam dana, beskvasni hljeb, koji zapravo simbolizira s jedne strane hranu koje je egipatsko ministarstvo rada stavilo na raspolaganje ondašnjim robovima koji su gradili faraonske gradove, ali istovremeno to je i simbol slobode zato što podsjeća na hljeb koji su robovi pravili na 40-godišnjem putu kroz pustinju, kad su od onog brašna koje su ponijeli iz Egipta i koje su pomiješali s vodom pekli neke, uslovno rečeno, palačinke na stijenama. Osim toga, na Pesah prve noći praznika piju se 4 čaše vina kao uspomena na 4 glagola: izbaviću, otkupiću, spasiću i oslobodiću - kojima je Bog obećao interevenciju u cilju spašavanja robova.»
Tokom Pesaha u porodičnom krugu čita se Hagada. Bosanskohercegovački Jevreji rado čitaju Sarajevsku Hagadu, koja ima svoje specifičnosti, kaže rabin Papo:
«Hagada je prijevodu na naš jezik je kaža, priča, pripovijest, dakle pripovijest o izlasku iz Egipta, odnosno s jedne strane o jevrejskim patnjama za vrijeme ropskog života u Egiptu, a s druge strane o božanskoj intervenciji u ljudskoj istoriji, izbavljenju i svim čudima koja su se usput desila. Tekst Hagade je uvijek isti, ali različiti rukopisi Hagade su interesantni zbog različitih stvari. Ovaj naš je interesantan zato što se radi o prvom poznatom jevrejskom manuskriptu koji sadrži ilustracije koje sadrže ljudske likove. Inače, u Španiji vam ne daju reći da je to Sarajevska Hagada s obzirom na činjenicu da je ona nastala koncem 13., početkom 14. vijeka u Barceloni, i oni je zovu barcelonskom. Da Španjolci nešto nisu protjerali Jevreje iz Španije, možda bi ona i danas bila barcelonska. S obzirom na činjenicu da su Jevreji našli novi dom ovdje, onda se ona zove Sarajevska - i tačka.»
U BiH danas živi nešto više od 1.000 Jevreja. Jakob Finci, predsjednik Jevrejske zajednice u BiH:
«Jevreji u BiH su jednostavno sasvim jednaki svim ostalim građanima, imaju i dijele s njima sve iste probleme, od nezposlenosti, preko malih penzija, lošeg zdravstvenog osiguranja, pa do onih svakodnevnih boljki s kojima svi živimo. Naravno, postoji jedna mala nijansa: samim tim što nisu pripadnici nijednog od tri konstitutivna naroda, neke funkcije na nivou države BiH su im zatvorene, a rekao bih da to nije veliki problem ni za BiH, ni za Jevreje.»
U proteklom ratu mnogo bogomolja je uništeno i oštećeno, tako i jevrejskih, kaže Boris Kožemjakin:
«Aškenaska sinagoga u Sarajevu bila je djelimično oštećena, a sada sredstvima Ministarstva kulture Federacije BiH, u implementaciji gradske uprave, ona je obnovljena, tako da smo tim zadovoljni. Što se tiče ostalih vjerskih objekata, oni su nacionalizovani nakon Drugog svjetskog rata, tako da su u suštini oni na određen način otuđeni od Jevrejske zajednice i Jevrejska zajednica njima ne gazduje. Nadamo se da će novim zakonom o restituciji ili denacionalizaciji, kao se on u nacrtu zove, dio tih objekata bar biti vraćen Jevrejskoj zajednici i preveden njihovoj svrsi i namjeni.»
Ukoliko bi bio usvojen zakon o restituciji, povratom nekih objekata u Sarajevu bila bi riješena i egzistencija ove zajednice, kaže Kožemjakin:
«Radi se negdje oko 14 objekata širom BiH. Reći ću vam da Jevrejska opština u Sarajevu i Jevrejska zajednica BiH djeluju, ali istovremeno djeluje i Jevrejsko kulturno, prosvjetno i humanitarno društvo La benevolencija, koje također potražuje objekat, recimo, i Mis Irbinoj gdje je danas zgrada policije, koji je ogroman, veliki i koji bi riješio sve egzistencijalne probleme Jevrejske zajednice BiH i Jevrejskog društva La benevolencija.»
No, kako vladajuće strukture već više od deceniju imaju nepomirljive stavove oko vraćanja imovine koja je svojevremeno oduzeta, rješavanje ovog pitanja moglo bi potrajati.
