Komentarišući stav crnogorskog predsjednika Filipa Vujanovića da Mitropoliju crnogorsko-primorsku na čelu sa Amfilohijem Radovićem ne doživljava ka Srpsku pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori Budimir Dubak, funkcioner Narodne stranke i bivši ministar vjera, kaže da je vrlo zanimljivo takvo ponašanje Filipa Vujanovića koji se „godinama pretvara da uvažava kanonsko pravo i čelnike Pravoslavne crkve:
„Kako sad to da on uvažava kanonsko pravo, a da se istovremeno miješa na tako grub način, laički, razumije se, da izdvaja Mitropoliju crnogorsko primorsku iz svoje matične Crkve. Ona je neodvojivi dio te Crkve. Ona je samo jedna od episkopija, doduše, jedna od najznačajnijih i istorijski najznačajnijih episkopija Srpske pravoslavne crkve, jer konkretno mitropolit Amfilohije ili Arhiepiskop cetinjski, kako još ima titulu, je istovremeno i Egzarh Pećkoga trona, Čuvar Trona pećkoga, Čuvar Patrijaršije pećke. Prema tome, nije dobro da gospodin Vujanović se na taj način miješa u pitanje Crkve, određujući koja je njena pozicija i grubo krivotvoreći činjenicu da je Mitropolija crnogorsko primorska dio Srpske pravoslavne crkve i to jedan veliki svetionik Srpske pravoslavne crkve, što je uostalom i cijela Crna Gora kroz istoriju svetionik cijelog srpskog naroda.“
Podsjetimo. Crnogorski predsjednik Filip Vujanović juče je u intervjuu Radiju Crne Gore eksplicitno kazao da Mitropoliju crnogorsko primorsku ne doživljava kao dio Srpske pravoslavne crkve:
„Ja nikada nijesam Mitropoliju crnogorsko primorsku doživljavao kao Srpsku pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori. Nikada. I mislim da ona to nije. Mislim da je ona pravoslavna Mitropolija crnogorsko primorska, ali da je, moram reći i odnosom Mitropolije u jednom vremenu koje je bilo prilično dugo se stvarao utisak da je ona Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori.“
Nikola Samardžić, istoričar iz Beograda, kaže da sumnja da je Mitropolija crnogorsko primorska, uzimajući u obzir prirodu njenog djelovanja i vrijednosti koje zastupa, uopšte sastavni dio hrišćanske crkve:
„Ja nisam siguran da Srpska pravoslavna crkva danas zastupa moralne religiozne vrednosti hrišćanstva, ali to je jedan drugi problem. Vaše pitanje se odnosi na njen kanonski status i ona je tu svakako bila, ona svakako i dalje jeste deo Srpske pravoslavne crkve. Šta više se pretpostavlja da će mitropolit Amfilohije Radović biti jedan od budućih kandidata za Patrijarha. Ali, ponavljam, to je unutrašnje pitanje Srpske pravoslavne crkve koje nema nikakve veze ili ne bi trebalo da ima ikakve veze ni sa crnogorskom ni sa srpskom državom“.
Predstavnici Mitropolije crnogorsko primorske su kanonska tumačenja crnogorskog predsjednika dočekali sa razumijevanjem. Mlađen Mićović, pravni zastupnik Mitropolije, kaže da se načelno slaže sa stavovima predsjednika Vujanovića oko uloge i djelovanja te pravoslavne crkve u Crnoj Gori, a da njegovu izjavu da Mitropolija nije sastavni dio Srpske pravoslavne crkve doživljava kao lični stav:
„Predsjednik je rekao da je to njegov lični doživljaj, a lične doživljaje svakako, što se kaže, nije mi fino komentarisati.“
RSE: Mene ne interesuje vaš lični doživljaj, nego me interesuje pravno tumačenje ovakvoga stava. Kao pravni zastupnik Mitropolije crnogorsko primorske, kako to komentarišete?
MIĆOVIĆ: Ukoliko je to lični doživljaj jednog čoveka, pa makar on bio i predsednik, mislim da nije prosto ukusno ga komentarisati, a što se tiče pravnog položaja Mitropolije on je kanonski uređen. Mitropolija crnogorsko primorska, kao i druge eparhije Pravoslavne crkve u Crnoj Gori, su u sastavu, u širom sastavu pomjesne crkve koja se zove Srpska pravoslavna crkva.
Stav predsjednika Filipa Vujanovića da Mitropolija crnogorsko primorska nije dio Srpske pravoslavne crkve je irelevantan lični doživljaj, ocijenili su danas predstavnici Crnogorske pravoslavne crkve. Član Savjeta Crnogorske pravoslavne crkve Stevo Vučinić:
„U formalnoj ravni to je posmatran problem. On je vjerovatno iznio sopstveno i lično stanovište. Međutim, kao ekselencija na čelu ove države dužan je da iznosi javna stanovišta, a ne privatna. U toj situaciji njegovo privatno mišljenje je vjerovatno njegov privatan stav i ne tiče se niti Crnogorske pravoslavne crkve niti faktičkog stanja u Crnoj Gori. Što se tiče Mitropolije cetinjske ili crnogorsko primorske Srpske pravoslavne crkve ona je u posljednjih osamdeset godina uvijek imala atribuciju „srpska“. Dakle, bila je srpska i po svom karakteru i naravi je bila srpska, a odnos ekselencije je privatan odnos koji mislim da nema pravo da iznosi u javnosti“.
RSE: Mislite li da ima nakih skrivenih motiva iza tog ličnog istupa?
VUČINIĆ: Postoje skriveni motivi s razlogom što se u Crnoj Gori upravo na ovom pitanju lome koplja i ona će dugoročno odlučivati sudbinu Crne Gore. Srpska pravoslavna crkva je primijenila jednu sofisticiranu metodu u pokušaju da zadrži postojeći status kao osnovne i temeljne duhovne institucije u Crnoj Gori i pokušaju da na neki način iz javnog i crkvenog života eliminiše Crnogorsku pravoslavnu crkvu.
„Kako sad to da on uvažava kanonsko pravo, a da se istovremeno miješa na tako grub način, laički, razumije se, da izdvaja Mitropoliju crnogorsko primorsku iz svoje matične Crkve. Ona je neodvojivi dio te Crkve. Ona je samo jedna od episkopija, doduše, jedna od najznačajnijih i istorijski najznačajnijih episkopija Srpske pravoslavne crkve, jer konkretno mitropolit Amfilohije ili Arhiepiskop cetinjski, kako još ima titulu, je istovremeno i Egzarh Pećkoga trona, Čuvar Trona pećkoga, Čuvar Patrijaršije pećke. Prema tome, nije dobro da gospodin Vujanović se na taj način miješa u pitanje Crkve, određujući koja je njena pozicija i grubo krivotvoreći činjenicu da je Mitropolija crnogorsko primorska dio Srpske pravoslavne crkve i to jedan veliki svetionik Srpske pravoslavne crkve, što je uostalom i cijela Crna Gora kroz istoriju svetionik cijelog srpskog naroda.“
Podsjetimo. Crnogorski predsjednik Filip Vujanović juče je u intervjuu Radiju Crne Gore eksplicitno kazao da Mitropoliju crnogorsko primorsku ne doživljava kao dio Srpske pravoslavne crkve:
„Ja nikada nijesam Mitropoliju crnogorsko primorsku doživljavao kao Srpsku pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori. Nikada. I mislim da ona to nije. Mislim da je ona pravoslavna Mitropolija crnogorsko primorska, ali da je, moram reći i odnosom Mitropolije u jednom vremenu koje je bilo prilično dugo se stvarao utisak da je ona Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori.“
Nikola Samardžić, istoričar iz Beograda, kaže da sumnja da je Mitropolija crnogorsko primorska, uzimajući u obzir prirodu njenog djelovanja i vrijednosti koje zastupa, uopšte sastavni dio hrišćanske crkve:
„Ja nisam siguran da Srpska pravoslavna crkva danas zastupa moralne religiozne vrednosti hrišćanstva, ali to je jedan drugi problem. Vaše pitanje se odnosi na njen kanonski status i ona je tu svakako bila, ona svakako i dalje jeste deo Srpske pravoslavne crkve. Šta više se pretpostavlja da će mitropolit Amfilohije Radović biti jedan od budućih kandidata za Patrijarha. Ali, ponavljam, to je unutrašnje pitanje Srpske pravoslavne crkve koje nema nikakve veze ili ne bi trebalo da ima ikakve veze ni sa crnogorskom ni sa srpskom državom“.
Predstavnici Mitropolije crnogorsko primorske su kanonska tumačenja crnogorskog predsjednika dočekali sa razumijevanjem. Mlađen Mićović, pravni zastupnik Mitropolije, kaže da se načelno slaže sa stavovima predsjednika Vujanovića oko uloge i djelovanja te pravoslavne crkve u Crnoj Gori, a da njegovu izjavu da Mitropolija nije sastavni dio Srpske pravoslavne crkve doživljava kao lični stav:
„Predsjednik je rekao da je to njegov lični doživljaj, a lične doživljaje svakako, što se kaže, nije mi fino komentarisati.“
RSE: Mene ne interesuje vaš lični doživljaj, nego me interesuje pravno tumačenje ovakvoga stava. Kao pravni zastupnik Mitropolije crnogorsko primorske, kako to komentarišete?
MIĆOVIĆ: Ukoliko je to lični doživljaj jednog čoveka, pa makar on bio i predsednik, mislim da nije prosto ukusno ga komentarisati, a što se tiče pravnog položaja Mitropolije on je kanonski uređen. Mitropolija crnogorsko primorska, kao i druge eparhije Pravoslavne crkve u Crnoj Gori, su u sastavu, u širom sastavu pomjesne crkve koja se zove Srpska pravoslavna crkva.
Stav predsjednika Filipa Vujanovića da Mitropolija crnogorsko primorska nije dio Srpske pravoslavne crkve je irelevantan lični doživljaj, ocijenili su danas predstavnici Crnogorske pravoslavne crkve. Član Savjeta Crnogorske pravoslavne crkve Stevo Vučinić:
„U formalnoj ravni to je posmatran problem. On je vjerovatno iznio sopstveno i lično stanovište. Međutim, kao ekselencija na čelu ove države dužan je da iznosi javna stanovišta, a ne privatna. U toj situaciji njegovo privatno mišljenje je vjerovatno njegov privatan stav i ne tiče se niti Crnogorske pravoslavne crkve niti faktičkog stanja u Crnoj Gori. Što se tiče Mitropolije cetinjske ili crnogorsko primorske Srpske pravoslavne crkve ona je u posljednjih osamdeset godina uvijek imala atribuciju „srpska“. Dakle, bila je srpska i po svom karakteru i naravi je bila srpska, a odnos ekselencije je privatan odnos koji mislim da nema pravo da iznosi u javnosti“.
RSE: Mislite li da ima nakih skrivenih motiva iza tog ličnog istupa?
VUČINIĆ: Postoje skriveni motivi s razlogom što se u Crnoj Gori upravo na ovom pitanju lome koplja i ona će dugoročno odlučivati sudbinu Crne Gore. Srpska pravoslavna crkva je primijenila jednu sofisticiranu metodu u pokušaju da zadrži postojeći status kao osnovne i temeljne duhovne institucije u Crnoj Gori i pokušaju da na neki način iz javnog i crkvenog života eliminiše Crnogorsku pravoslavnu crkvu.
