Nakon hapšenja osumnjičene terorističke grupe sastavljene od Albanaca katolika iz reona Tuzi i Malesije, više crnogorskih medija je, pozivajući se na nezvanične izvore, ustvrdilo da je mogući motiv te formacije bio da u Crnu Goru prenese sukob između Albanaca katolika i muslimana sa sjevera Albanije i da se nametne politička dominacija katoličkih lidera u albanskoj zajednici. Tu verziju dodatno su podgrijale, takođe nezvanične informacije, da je osumnjičena grupa planirala napade na džamiju u Tuzima i atentat na jednog od uglednih islamskih političkih lidera u albanskoj zajednici. Komentarišući međunacionalne i međuvjerske odnose u Tuzima i Malesiji, Atvija Kerović, izvršni direktor Udruženja „Almanah“ koje se bavi zaštitom kulturno istorijske baštine muslimana bošnjaka u Crnoj Gori, a koji je rođeni Tuzanin, podsjeća da su današnji Mjesni centar Tuzi osnovali poslije Berlinskog kongresa iseljenici iz bijelopavlićke ravnice i Podgorice. Prema posljednjim procjenama, u rejonu Tuzi i Malesije aktivno živi oko 12.000 Albanaca, a broj katolika i muslimana je praktično izjednačen. Atvija Kerović, međutim, skreće pažnju na nacionalnu strukturu tog kraja za koju kaže da je veoma šarolika:
„U Tuzima i okolini ne živi samo albansko stanovništvo. Pored Albanaca tu žive i Mislimani Bošnjaci, a u selu Vranju živi i pravoslavni živalj koji se izjašnjava kao Crnogorci i Srbi“.
Područje Malesije ili u prevodu Brda nastanjuju Albanci katolici koji, prema njegovim riječima, žive u dosta izolovanoj zajednici i koji posljednjih godina naseljavaju područje Tuzi u kojima žive Albanci muslimani i ostalo nealbansko stanovništvo koje je naviklo na suživot u multinacionalnoj zajednici, pa i na mješovite brakove. Katolička zajednica, kaže Kerović, stoji iza više radikalnijih zahtjeva koji ne nailaze na odobravanje ostalih žitelja Tuzi. Jedan od njih je, podsjaća Kerović i zahtjev za stvaranjem zasebne opštine:
„Problemi koje je uočila šira javnost je, činjenicom da je uhapšena grupa Malisora, to znači katolika, za koje je rečeno da su namjeravali da ruše, između ostalog, vjerske objekte i džamiju, naravno da je izazvalo određenu podozrivost i uznemirenost“.
Kerović vjeruje da iza nekih radikalnijih projekata i nauma moguće stoje ljudi koji uopšte ne žive aktivno u tom kraju:
„Jedan dio Albanaca Malisora, koji se iselio iz Malesije za Sjedinjene Američke Države, praktično nije ni živio u Tuzima niti u Podgorici, nije vidio grada, nego je pravo iseljen za Ameriku i žive i tamo u pretežno zatvorenoj zajednici, čuvajući onaj konzervativni način življenja sa nekim epskim pogledom na svijet. Vjerujem da je možda u tom nekom krugu moguće, uz uticaj nekih drugih faktora, da se jave neke ideje koje mogu da stvore probleme.“
Vasilj Siništaj, jedan od lidera Albanske alternative, stranke koja je upravo ušla u crnogorski Parlament i koja mahom okuplja Albance katolike, kaže da je do nesporazuma između Albanaca katolika i muslimana došlo u momentu kada inicijativa za stvaranje zasebne opštine Tuzi, koju je podržavala i katolička dijaspora, nije naišla na odobravanje islamskih političkih lider u toj zajednici:
„U jednom trenutku nije se ispoštovala ta volja većine građana Melesije. Na kraju krajeva, to je bilo i obećanje vlasti da će biti opština kao i sve druge opštine u Crnoj Gori. To je taj prelomni trenutak vrlo osjetljiv i zato treba oslušnuti vazda volju naroda i volju, bogomi, tih ljudi koji su van, jer oni su dosta potrčali i glasali za samostalnost Crne Gore.“
On, međutim, tvrdi da vjerskih sukoba unutar albanske zajednice nikada nije bilo i da se ti odnosi ne bi smjeli promijeniti ni nakon hapšenja osumnjičene terorističke grupe:
„Mi smo tamo zajednički i kad su veselja u pitanju i kad su tuge u pitanju. Tako će biti i dalje. Ovo je jedan trenutak što je Meša Selimović govorio da svakih 50 godina dođe vrijeme ludih.“
Za mir u Tuzima, smatra Siništaj, najbolje bi bilo da se smire strasti, da građani Tuzi i Malesije, bez obzira na nacionalnu i vjersku pripadnost, prepoznaju zajednički interes. Atvija Kerović vjeruje da ne moraju svi imati iste političke ciljeve, ali da se lokalni intelektualci i država moraju pobrinuti da se sve nesuglasice riješe mirno i sporazumno:
„Vjerujem da postoji dovoljno potencijala kod političkih prvaka i intelektualaca, malo dobre volje i angažovanost državnih organa da bi u relativno kratkom roku moglo da se utiče da ne dođe do dalje eskalacije.“
„U Tuzima i okolini ne živi samo albansko stanovništvo. Pored Albanaca tu žive i Mislimani Bošnjaci, a u selu Vranju živi i pravoslavni živalj koji se izjašnjava kao Crnogorci i Srbi“.
Područje Malesije ili u prevodu Brda nastanjuju Albanci katolici koji, prema njegovim riječima, žive u dosta izolovanoj zajednici i koji posljednjih godina naseljavaju područje Tuzi u kojima žive Albanci muslimani i ostalo nealbansko stanovništvo koje je naviklo na suživot u multinacionalnoj zajednici, pa i na mješovite brakove. Katolička zajednica, kaže Kerović, stoji iza više radikalnijih zahtjeva koji ne nailaze na odobravanje ostalih žitelja Tuzi. Jedan od njih je, podsjaća Kerović i zahtjev za stvaranjem zasebne opštine:
„Problemi koje je uočila šira javnost je, činjenicom da je uhapšena grupa Malisora, to znači katolika, za koje je rečeno da su namjeravali da ruše, između ostalog, vjerske objekte i džamiju, naravno da je izazvalo određenu podozrivost i uznemirenost“.
Kerović vjeruje da iza nekih radikalnijih projekata i nauma moguće stoje ljudi koji uopšte ne žive aktivno u tom kraju:
„Jedan dio Albanaca Malisora, koji se iselio iz Malesije za Sjedinjene Američke Države, praktično nije ni živio u Tuzima niti u Podgorici, nije vidio grada, nego je pravo iseljen za Ameriku i žive i tamo u pretežno zatvorenoj zajednici, čuvajući onaj konzervativni način življenja sa nekim epskim pogledom na svijet. Vjerujem da je možda u tom nekom krugu moguće, uz uticaj nekih drugih faktora, da se jave neke ideje koje mogu da stvore probleme.“
Vasilj Siništaj, jedan od lidera Albanske alternative, stranke koja je upravo ušla u crnogorski Parlament i koja mahom okuplja Albance katolike, kaže da je do nesporazuma između Albanaca katolika i muslimana došlo u momentu kada inicijativa za stvaranje zasebne opštine Tuzi, koju je podržavala i katolička dijaspora, nije naišla na odobravanje islamskih političkih lider u toj zajednici:
„U jednom trenutku nije se ispoštovala ta volja većine građana Melesije. Na kraju krajeva, to je bilo i obećanje vlasti da će biti opština kao i sve druge opštine u Crnoj Gori. To je taj prelomni trenutak vrlo osjetljiv i zato treba oslušnuti vazda volju naroda i volju, bogomi, tih ljudi koji su van, jer oni su dosta potrčali i glasali za samostalnost Crne Gore.“
On, međutim, tvrdi da vjerskih sukoba unutar albanske zajednice nikada nije bilo i da se ti odnosi ne bi smjeli promijeniti ni nakon hapšenja osumnjičene terorističke grupe:
„Mi smo tamo zajednički i kad su veselja u pitanju i kad su tuge u pitanju. Tako će biti i dalje. Ovo je jedan trenutak što je Meša Selimović govorio da svakih 50 godina dođe vrijeme ludih.“
Za mir u Tuzima, smatra Siništaj, najbolje bi bilo da se smire strasti, da građani Tuzi i Malesije, bez obzira na nacionalnu i vjersku pripadnost, prepoznaju zajednički interes. Atvija Kerović vjeruje da ne moraju svi imati iste političke ciljeve, ali da se lokalni intelektualci i država moraju pobrinuti da se sve nesuglasice riješe mirno i sporazumno:
„Vjerujem da postoji dovoljno potencijala kod političkih prvaka i intelektualaca, malo dobre volje i angažovanost državnih organa da bi u relativno kratkom roku moglo da se utiče da ne dođe do dalje eskalacije.“
