Američki državni sekretar Antoni Blinken pozvao je i Kosovo i Srbiju da se vrate dijalogu uz posredovanje Evropske unije (EU), radi normalizacije odnosa.
On je ponovio da je odluka Vlade Kosova da nasilno postavi nove gradonačelnike u opštinama sa srpskom većinom na severu eskalirala tenzije "naglo i nepotrebno".
"Premijer [Kosova, Aljbin] Kurti i njegova Vlada moraju da obezbede da izabrani gradonačelnici obavljaju svoje prelazne dužnosti sa alternativnih lokacija, van opštinskih zgrada, i da odatle povuku policijske snage. Predsednik [Srbije Aleksandar] Vučić i Vlada Srbije treba da smanje bezbednosni status Vojske Srbije i pozovu kosovske Srbe da prestanu da prkose KFOR-u i da se uzdrže od daljeg nasilja“, rekao je Blinken u saopštenju objavljenom na web stranici američkog Stejt departmenta.
Saopštenje američkog sekretara dolazi posle trodnevnih tenzija u opštinama na severu Kosova, nakon što su se albanskim gradonačelnicima koji su izabrani na vanrednim izborima 23. aprila usprotivili lokalni Srbi.
Uveče 29. maja, kosovski premijer Aljbin Kurti rekao je za Gardijan da je ponedeljak bio veoma težak i da smo "srećni što nijedan život nije izgubljen".
On se osvrnuo na sukobe pripadnika NATO misije na Kosovu Kfora sa srpskim demonstrantima u Zvečanu, koji su se usprotivili ulasku novih albanskih gradonačelnika u opštinske zgrade u mjestima naseljenim većinom Srbima - Zvečanu, Leposaviću i Zubinom potoku.
Kurti je za nasilje na severu okrivio, kako je rekao, "fašističke bande" koje predvodi Vlada Srbije.
Nasilje su osudili NATO i međunarodni faktor, dok su Sjedinjene Države zatražile od Vlade Kosova da preduzme korake za smanjenje tenzija na sjeveru.
Prethodno, u petak, u drugom saopštenju, sekretar Blinken je rekao da je odluka Vlade Kosova, da se silom uđe u opštinsjke zgrade na sjeveru, donesena "protiv saveta" Sjedinjenih Država i evropskih partnera, i koja je "bespotrebno eskalirala tenzije".
Kurti je izrazio svoje nezadovoljstvo ovom izjavom.
"Mislim da je to ne samo nepravedno i pogrešno i štetno, već je u isto vrijeme i vrlo naivno", rekao je Kurti za Guardian u telefonskom intervjuu.
"Možda će sekretar Blinken ovo jednog dana razjasniti, ali to definitivno nije bilo od pomoći", dodao je.
Američki ambasador na Kosovu Jeffrey Hovenier rekao je 30. maja u razgovoru sa novinarima da Vlada Kosova nije koordinirala sa Sjedinjenim Državama akcije preduzete na sjeveru i da je stoga pretrpjela prve posljedice: za Kosovo su završene vježbe "Defender Europe 2023".
Opozicija na Kosovu je reagovala tako što je Kurtija proglasila krivim za tenzije sa saveznicima, posebno sa SAD. Predstavnici opozicije pozvali su premijera da pokaže političku opreznost, promijeni pristup i izabere budućnost i evroatlantski put Kosova.
Dosadašnji čelnici četiri opštine na sjeveru, Sjeverne Mitrovice, Zubinog Potoka, Zvečana i Leposavića, naseljenih većinom Srbima, bili su iz Srpske liste i podnijeli su ostavke u novembru prošle godine, u znak nezadovoljstva odlukom Vlada Kosova za preregistraciju automobila sa RKS registarskim oznakama - Republika Kosovo.
Izbore 23. aprila bojkotovali su Srpska lista i većinsko srpsko stanovništvo na sjeveru, koje sada ne prihvata rezultate, odnosno nove predsjednike.
