Kosovo i Srbija ponovo drugačije interpretiraju sporazume postignute u okviru dijaloga o normalizaciji odnosa. Ovoga puta je došlo do "zabune" kada je u pitanju mandat Upravljačkog tima za formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom.
Kosovske vlasti su 3. maja raspustile Upravljački tim, uz obrazloženje da su dan ranije u Briselu predstavili statut i da je time njihov mandat završen.
Na to su vlasti iz Srbije oštro reagovale uz napomenu da se mandat Upravljačkog tima ne završava predstavljanjem Nacrta Statuta Zajednice, već da ima važnu ulogu u samom procesu njenog formiranja.
Potom je stigla i interpretacija EU, koja posreduje dijalogom Kosova i Srbije.
Poručuju da je odluka Vlade Kosova o raspuštanju Upravljačkog tima u suprotnosti sa postignutim sporazumima u okviru dijaloga.
Portparol EU Peter Stano je 4. maja rekao da Upravljački tim mora biti funkcionalan sve dok se ne usvoji Statut za formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu.
"Upravljački tim je izradio i predstavio prvi Nacrt (statuta), što znači da su pokrenuli proces a ne da je proces završen. Dakle, odluka o raspuštanju Upravljačkog tima krši slovo i duh sporazuma", rekao je Stano.
Na njegovu izjavu je onda reagovao politički savetnik zamenika premijera Kosova, Kljisman (Klisman) Kadriu, uz ocenu da odluka Vlade nije suprotna sporazumu, te da se iz "izjave portparola EU vidi se da postoji minimum znanja o tome šta se dešava u procesu dijaloga".
"Upravljački tim je imao samo jednu misiju ili zadatak, a to je priprema i prezentacija Nacrta Statuta. Nakon ove prezentacije više nema nikakvu ulogu jer su razgovori politički", dodao je.
Kada je dogovoreno uspostavljanje Upravljačkog tima?
Zajednica opština sa srpskom većinom je dogovorena 2013. godine. Sporazumom je bilo predviđeno da se Zajednica formira na osnovu Statuta, da ima predsednika, podpredsednika, skupštinu i savet, te da do njenog raspuštanja može doći samo na osnovu odluke opština članica.
Ovu Zajednicu bi trebalo da čini deset opština sa srpskom većinom na Kosovu – šest južno od Ibra: Gračanica, Štrpce, Novo Brdo, Klokot, Ranilug i Parteš – i četiri na severu Severna Mitrovica, Leposavić, Zvečan i Zubin Potok.
Da bi sve ove opštine činile Zajednicu, bilo je najpre neophodno održati lokalne izbore po kosovskim zakonima na severu Kosova, kako bi se formirale četiri opštine. To se i desilo novembra 2013. godine.
Međutim, izborima je prethodio Implementacioni plan sporazuma iz 2013., u kome se zapravo po prvi put pominje Upravljački tim za formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom.
Tako je predviđeno da dve strane do kraja maja 2013. formiraju Upravlјački tim za uspostavljanje Zajednice, sa ciljem da izradi statut ali i da se bave “svim pitanjima koja su relevantna za uspostavlјanje Zajednice”.
Takođe je predviđeno da upravljački tim čine predstavnici četiri opštine sa severa, koji će biti ustanovlјen nakon potvrde od strane nadležnog organa Kosova.
Kada treba da se raspusti Upravljački tim?
Prema navodima Kancelarije za Kosovo u Vladi Srbije, dve strane su 2013. godine postigle još jedan dogovor koji se tiče mandata Upravljačkog tima za uspostavlјanje Zajednice opština sa srpskom većinom.
Ovaj dokument RSE nije uspeo da pronađe među javno objavljenim dokumnetima Vlade Kosova ili EU.
Prema dokumentu dostupnom na sajtu Kancelarije za Kosovo, Upravljački tim je trebao da bude rasformiran nakon održavanja lokalnih izbora na severu i formiranja Zajednice opština sa srpskom većinom.
Međutim, rad na uspostavljanju Zajednice nikada nije zaživeo na terenu a strane su 2015. usaglasile principe na osnovu kojih bi ona trebala da bude formirana. Potom je Ustavi sud Kosova utvrdio da neki od principa nisu u skladu sa 23 člana Ustava, što su vlasti u Prištini koristile kao obrazloženje za odbijanje Zajednice.
Ostali zadaci i odgovornosti Upravljačkog tima?
Upravljački tim je, ponovo na osnovu dokumenta koji je dostupan na sajtu Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije, trebao da preduzme sve "neophodne praktične mere za uspostavlјanje Zajednice".
U praktične mere spada: priprema infrastrukture za službene prostorije Zajednice; identifikacija neophodnih lјudskih resursa; preduzmanje neophodnih administrativnih radnji.
Takođe, Upravljački tim je trebao da izradi nacrt Statuta za formiranje Zajednice, koji bi konkretno utvrdio njene cilјeve i svrhu, organizacionu strukturu, procese odlučivanja i njene nadležnosti.
Staut je izrađen 2018. ali je u okviru dijaloga na visokom političkom nivou predstavljen 2. maja 2023. Kosovo je ovaj statut odbilo uz obrazloženje da zvanični Beograd na Kosovu želi da stvori Republiku Srpsku, jedan od entiteta u Bosni i Hercegovini.
Upravljački tim i kosovske vlasti
Upravljački tim je, prema Briselskom sporazumu, trebao da vrši "reprezentativnu ulogu prema centralnim vlastima u Prištini".
"Centralne vlasti će konsultovati Upravljački tim o svim pitanjima u vezi sa lokalnom samoupravom, u skladu sa Evropskom povelјom o lokalnoj samoupravi i kosovskim zakonima", navodi se.
Ministar za Administraciju lokalne samouprave u Vladi Kosova Eljbert Krasnići (Elbert Krasniqi) je krajem aprila rekao da je pozvao Upravljački tim na sastanak ali da se niko nije odazvao.
Podvukao je da je odlukom iz 2020. predviđeno da Upravljački tim o svojim aktivnostima izveštava ministra za lokalnu samoupravu u Vladi Kosova.
Ovaj tim su činila četiri člana iz redova srpske zajednice: Danijela Vujičić, Jelena Bolović, Igor Kalamar i Dejan Radojković.
U ovom trenutku nije jasno da li će sada biti formiran novi Upravljački tim ili ne.
