Policija Kosova je saopštila da održavanje liturgije u Sabornom hramu Hrista Spasa u Prištini 2. juna nije bilo najavljeno, te da je patrolna jedinica u ranim jutarnjim satima zaustavila automobil u kome su bile tri osobe, od kojih su dvoje bili strani državljani.
U pisanom odgovoru za RSE, iz policije navode da su te osobe nakon provere “puštene da nastave dalje”.
"Osim liturgije pravoslavne crkve, koja se održava u selu Devet Jugovića u opštini Priština, nismo imali najavljene druge verske aktivnosti," navodi se u odgovoru kosovske policije.
Iz policije Kosova navode da se ovakvi verski događaji unapred najavljuju.
Staniša Arsić, prištinski paroh, izjavio je za Radio Slobodna Evropa (RSE) da je sveštenicima Srpske pravoslavne crkve (SPC) 2. juna Policija Kosova zabranila da uđu u nedovršeni Saborni hram Hrista Spasa u glavnom gradu Kosova.
Iz Policije Kosova niko nije odgovorio na upite RSE da li je SPC trebalo da najavi služenje liturgije i zašto pravoslavnim sveštenicima i vernicima nije dozvoljeno da uđu u hram Hrista Spasa.
Za Kosovo taj hram je sporan jer se nalazi unutar Univerzitetskog kampusa i prištinski Univerzitet tvrdi da je taj objekat nelegalno izgrađen na univerzitetskom zemljištu devedesetih godina.
Arsić objašnjava da je bilo planirano da služe liturgiju u prisustvu desetak vernika povodom hramovne slave Spasovdan, ali da ih je policija, bez ikakvog obrazloženja sprečila u tome. Spasovdan se po hrišćanskoj tradicji obeležava kao dan ponovnog pojavljivanja Isusa Hrista nakon razapinjanja.
"Dokumenta su nam uzeli, slikali automobil i jednostavno sprečili nas da uđemo u crkvu da služimo liturgiju", kaže Arsić.
Iz Policije Kosova niko nije odgovorio na upite RSE da li je SPC trebalo da najavi služenje liturgije i zašto pravoslavnim sveštenicima i vernicima nije dozvoljeno da uđu u hram Hrista Spasa.
Episkop Raško-prizrenski Teodosije je 10. juna 2021. godine prvi put nakon 1998. godine, služio liturgiju u prištinskom hramu Hrista Spasa, nakon čega su studenti sa Univerziteta u Prištini protestvovali uz zahtev da se taj hram sruši ili da se pretvori u muzej koji će biti "ogledalo srpskog genocida nad albanskim narodom".
Reakcije 'Srpske liste' i Vlade Srbije
Predsednik Srpske liste Goran Rakić je 2. juna saopštio da je zabrana služenja liturgije u hramu Hrista Spasa u Prištini kršenje osnovnih ljudskih prava srpskoj zajednici na Kosovu i direktan udar na sve Srbe koji žive na ovim prostorima.
Jutrošnji događaj je, smatra Rakić, loša poruka i alarm za međunarodnu zajednicu.
"Stvari se moraju nazvati pravim imenom, a to je da ne postoji jednakost među narodima i da se ovim činom šalje jasna poruka da Srbi u svojim svetinjama ne mogu slobodno da propovedaju svoju veru kao i to da ne postoji verska ravnopravnost”, poručio je Rakić.
U međuvremenu reagovala je Kancelarija za Kosovo Vlade Srbije uz navode da je "ovakav necivilizacijski postupak Kosovske policije direktno dirigovan od strane vlasti u Prištini i pokazuje njihov odnos prema verskim slobodama na Kosoovu".
"Krajnje je vreme da predstavnici međunarodne zajednice jasno vide sa kakvim se progonom suočavaju Srbi na Kosovu i preduzmu odgovarajuće korake kako bi zaštitili legitimna prava i slobode srpskog naroda", navodi se u saopštenju.
Zašto je sporan hram Hrista Spasa u Prištini?
Univerzitet u Prištini tvrdi da se hram Hrista Spasa nalazi unutar Univerzitetskog kampusa, te da je taj objekat nelegalno izgrađen na univerzitetskom zemljištu '90-ih godina u vreme režima Slobodana Miloševića.
Trenutno se vodi sudski spor ispred Osnovnog suda u Prištini oko tog pitanja.
Sa druge strane, Srpska pravoslavna crkva na Kosovu tvrdi da poseduje dokumentaciju da se Univerzitet 1990. složio sa izgradnjom crkve i da za to postoji i odluka opštinskih vlasti u Prištini iz 1990-ih.
Naime, to je odluka o izmeni i dopuni Odluke o urbanističkom planu univerzitetskog centra u Prištini. Navodno, taj dokument je od 26. septembra 1990. godine, a potpisao ga je Hamdi (Vraniqi) Vranići iz tadašnjeg Izvršnog veća Skupštine opštine Priština.
Takođe, SPC na Kosovu tvrdi da je 1991. godine Srpskoj pravoslavnoj crkvi data odluka za izgradnju i odluka za registraciju u katastar.
