U sredinama sa većinski srpskim stanovništvom na Kosovu nema otvorenih centara za vakcinaciju protiv korona virusa. Iako se srpsko stanovništvo uglavnom vakcinisalo u Srbiji, među albanskim stanovništvom koje živi u tim kosovskim opštinama vlada zbunjenost oko toga gde se vakcinisati.
Eljvis (Elvis) Ahmeti iz Klokota, opštine sa srpskom većinom kod Gnjilana na jugoistoku Kosova, ne zna gde treba da primi vakcinu protiv korona virusa, jer u tom mestu nije otvoren centar za imunizaciju.
Isto to za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže i Bajram Haziri iz Klokota.
“Mislim da ću primiti (vakcinu) u Vitini (susedna opština), jer u Klokotu nema centra”, kaže on.
Na osnovu opštinskih podataka, u Klokotu živi više od 4.000 građana od kojih je 35 odsto iz albanske zajednice.
Nakon što su 14. maja zabeležene velike gužve ispred centra za vakcinaciju u Prištini, jer su građani dolazili i iz drugih opština, Ministarstvo zdravlja je apelovalo na građane da odu u centre za vakcinaciju u svojim opštinama, kako bi dobili potrebne informacije i vakcinisali se.
Takvi centri su otvoreni u 29 od ukupno 38 opština na Kosovu. Inače, na Kosovu je deset opština sa srpskom većinom, i, osim u Novom Brdu kod Gnjilana, u ni jednoj drugoj Kosovo nije otvorilo centre za imunizaciju.
Opštine u kojima nisu otvoreni centri za vakcinaciju protiv COVID-19 su Gračanica, Štrpce, Klokot, Ranilug, Parteš-Pasjane, Severna Mitrovica, Zvečan, Leposavić i Zubin Potok.
Život u jednoj, lečenje u drugoj opštini
Silvia (Rexhepi) Redžepi, zamenica gradonačelnika opštine Klokot za pitanja zajednica, u izjavi za RSE kaže da u toj lokalnoj samoupravi ne funkcioniše zdravstvo po kosovskom sistemu i dodaje da se Albanci vakcinišu u susednoj Vitini.
“Mi i injekcije, insulin, sve u Vitinu primamo. Svi su upoznati sa tim”, kaže Redžepi.
Gradonačelnik Klokota Božidar Dejanović i direktor odeljenja za zdravstvo Goran Marinković nisu bili dostupni za izjavu na temu vakcinacije koje sporvodi kosovski zdravstveni sistem.
Sa druge strane, gradonačelnik Novog Brda Svetislav Ivanović izjavio je da su od kosovskog Ministarstva dobili oko 200 vakcina i da će njih primiti uglavnom građani iz albanske zajednice, jer su se “Srbi već vakcinisali”.
“Krenulo se sa (vakcinacijom) ljudima starijih od 80 godina, tako da na terenu rade ljudi iz zdravstva koji su zaduženi za to. U svakom slučaju počela je vakcinacija među ljudima koji žele to, uglavno su to ljudi iz albanske zajednice”, kaže Ivanović.
Pljeurat (Pleurat) Sejdiu iz Lekarske komore Kosova nije želeo da komentariše činjenicu da centri za vakcinaciju nisu otvoreni u opštinama sa srpskom većinom, uz navode da je to “političko pitanje”.
RSE je poslao upit i Ministarstvu zdravlja sa pitanjem zašto u svim opštinama sa srpskom većinom nisu otvoreni centri za vakcinaciju građana, ali do objavljivanja ovog teksta odgovor nije stigao.
Bez kosovskih centara za vakcinaciju u opštinama sa srpskom većinom
Donika Emini, izvršna direktorka platforme CiviKos, ocenjuje da Ministarstvo zdravlja Kosova beleži neuspeh za neuspehom kada je u pitanju proces imunizacije i napominje da se sada šalje jako loša poruka jer centri za vakcinaciju nisu otvoreni u opštinama sa srpskom većinom.
“Ako je Vlada Kosova pretpostavljala da će se Srbi sa Kosova vakcinisati u Srbiji ili od strane Srbije, to je još gore. Šalje se jasna poruka da im ne mogu pružiti osnovnu pomoć”, navodi Emini za RSE i dodaje da nadležno Ministarstvo ovim potezom samo gura od sebe kosovske Srbe umesto da ih privuče.
Ona ukazuje da je premijer Kosova Aljbin Kurti, nakon dolaska na vlast u martu ove godine, u nekoliko navrata rekao kako će se zalagati za unutrašnji dijalog sa kosovskim Srbima, te podvlači da njegova Vlada “sada radi sve suprotno”.
Kosovo je do sada dobilo oko 60.000 vakcina kompanije AstraZeneca iz programa COVAX Svetske zdravstvene organizacije, koji ima za cilj dostavu vakcina siromašnim zemljama kao i preko 7.000 doza vakcina kompanije Pfizer, kao donaciju Evropske unije.
Život na Kosovu, vakcinacija u Srbiji
U srpskim sredinama na Kosovu zdravstvene institucije funkcionišu u sistemu Srbije pa se tako Srbi sa Kosova od kraja prošle godine vakcinišu u gradovima u Srbiji. Građani koji žive u četri opštine na severu Kosova vakcinišu se u Raškoj, oni iz Kosovskog Pomoravlja odlaze u Bujanovac a sa centralnog Kosova u Kuršumliju.
Do sada je u tim gradovima prvu dozu vakcine protiv COVID-19 primilo oko 15.000 Srba sa Kosova, a drugu 12.300. To su podaci Zavoda za javno zdravlje u Severnoj Mitrovici, koji funkcioniše u sistemu Srbije.
Zdravstvene institucije, koje funkcionišu po kosovskom sistemu, imunizaciju su započele krajem marta vakcinacijom zdravstvenih radnika, osoba starijih od 80 godina i hroničnih bolesnika.
Trenutno je u toku druga faza imunizacije u okviru koje će vakcinu dobiti osobe od 65-79 godina, kao i nastavno osoblje, bezbedonosne snage, koje su bile uključene u upravljanje situacijom tokom pandemije korona virusa.
Vakcinacija u Prištini za starije od 65 godina
U trećoj fazi će početi masovna vakcinacija građana, a iz Ministarstva zdravlja Kosova navode da je planirana imunizacija od 50 do 70 odsto stanovništva.
Opštine sa srpskom većinom na Kosovu su formirane nakon procesa decentralizacije 2008. godine, koja je bila predviđena Ahtisarijevim planom, dokumentom na osnovu kog je proglašena nezavisnot.
