Crnogorska nezavisnost u 15 slika

REFERENDUM

Na referendumu je glasalo 86,5 odsto od ukupnog broja birača. Nezavisnost je podržalo 55,5 odsto, dok je za ostanak zajedničke države sa Srbijom bilo 44,5 odsto građana.

Kampanju za nezavisnost predvodio je lider Demokratske partije socijalista Milo Đukanović. Referendumsko pitanje je glasilo:

Želite li da Republika Crna Gora bude nezavisna država sa punim međunarodno-pravnim subjektivitetom?

Nezavisnost je zvanično proglašena na sjednici Parlamenta 3. juna iste godine.

Referendumska kampanja protekla je u atmosferi tenzija između pristalica Bloka za nezavisnu Crnu Goru i pro-srpskih partija okupljenih u Bloku za zajedničku državu (sa Srbijom). Manjinski narodi bili su dio bloka za nezavisnost.

Prvi Ustav Crne Gore

Skupština Crne Gore usvojila je prvi Ustav od proglašenja nezavisnosti koji je definiše kao građansku, demokratsku, ekološku i državu socijalne pravde. Ustav je definisao i upotrebu crnogorskog jezika, himne, zastave.

Do tada Crna Gora je primljena u sve relevantne međunarodne organizacije od Ujedinjenih nacija, Savjeta Evrope, OEBS.

Crnu Goru su priznale 182 zemlje. Prvi je to učinio Island.

INVESTICIJE I MADONA

Prve godine nezavisnosti obilježio je ekonomski bum i velike investicije u nekretnine, uglavnom od strane ruskih investitora, posebno na primorju.

Održan je najveći i najskuplji koncert u istoriji Crne Gore. Procjenjuje se da je dvosatni koncert svjetske pop zvijezde Madone na plaži Jaz, u blizini Budve koštao 5,3 miliona eura. Događaj je okupio 50.000 obožavatelja. Bina za spektakl bila je dugačka 90, široka 50 i visoka 25 metara. Godinu ranije na istom mjestu nastupio je britanski rok-pop bend Roling Stons (The Rolling Stones).

“AJKULE“ I“ LAVICE“

Crnogorska vaterpolo reprezentacija osvojila je prvo mjesto na Evropskom prvenstvu u Malagi, prvu zlatnu medalju nezavisnoj Crnoj Gori. U finalu, "ajkule" su pobijedile Srbiju.

Sličan uspjeh postigle su četiri godine kasnije rukometašice koje su postale prvakinje Evrope na prvenstvu u Beogradu. “Lavice” su nakon dva produžetka, savladale Norvešku i osvojile prvo ekipno zlato u istoriji ženskog rukometa u Crnoj Gori.

KANDIDATURA ZA EU

Crna Gora je postala kandidat za članstvo u Evropskoj uniji, a pregovore je otvorila 2012. godine.

Do danas su otvorena sva poglavlja, a tri su privremeno zatvorena.

Najveće probleme država ima u ispunjavanju standarda (poglavlja 23 i 24) koji se odnose na vladavinu prava. Neefikasno pravosuđe, korupcija i nedovoljna borba protiv organizovanog kriminala ocjene su koje se ponavljaju u godišnjim izvještajma EU o napretku do danas. Opredijeljenost da Crna Gora postane dio Evropske unije deklarativno podržavaju sve parlamentarne stranke.

Parada ponosa

U Budvi je održana prva Parada ponosa u Crnoj Gori, uz žestoke sukobe policije i protivnika povorke. Epilog je bio više povrijeđenih i uhapšenih.

Povorku su podržale ambasade, međunarodne organizacije i crnogorska Vlada. Naredne parade bile su mirnije, brojnije i bez incidenata. Sedam godina kasnije u crnogorskom parlamentu usvojen je Zakon o istopolnim zajednicama čija primjena treba da počne ove godine.

OPOZICIONI PROTESTI

Održani su prvi veliki opozicioni protesti ispred zgrade crnogorskog parlamenta na kojima su predstavnici prosrpskog Demokratskog fronta od tadašnje vlasti Demokratske partije socijalista tražili formiranje prelazne vlade i fer izbore.

Postavili su šatore koje je policija uklonila nakon dvadeset dana. Kulminacija protesta bila je 24. oktobra kada je masa predvođena liderima DF pokušala nasilno da uđe u parlament što je policija spriječila. U protestima je povrijeđeno 40 ljudi.

AUTO-PUT

Počela je gradnja prve dionice auto-puta u Crnoj Gori. Iako je završetak radova bio predviđen za 2019. godinu, put još nije gotov.

Kineski CRBC gradi ključnu dionicu po cijeni od 809 miliona dolara, za koje je država podigla kredit kod kineske EXIM banke. Gradnju je ugovorila vlast na čelu sa Demokratskom partijom socijalista. Vraćanje kredita opterećenje je za ekonomiju pogođenu krizom usled pandemije COVID-19.

ČARLS I KAMILA

Princ Čarls i vojvotkinja Kamila boravili su u zvaničnoj posjeti Crnoj Gori, što je prva posjeta britanske kraljevske porodice nezavisnoj Crnoj Gori. Posjetu su počeli na Cetinju gdje ih je dočekao predsjednik Filip Vujanović.

'Državni udar'

Na dan parlamentarnih izbora u oktobru 2016. godine, crnogorsko tužilaštvo i policija saopštili su da su osujetili zavjeru više osoba za preuzimanje zgrade državnog parlamenta i atentat na premijera Mila Đukanovića, u pokušaju da blokiraju ulazak Crne Gore u NATO.

U istrazi i suđenju koje je uslijedilo 14 osoba, uključujući lidere Demokratskog fronta, više državljana Srbije i dvojicu Rusa, optuženo je za pokušaj terorizma. U maju 2019. godine osuđeni su ukupno na skoro 70 godina zatvora, ali je Apelacioni sud Crne Gore u februaru 2021. godine ukinuo presudu i postupak vratio na ponovno suđenje.

NATO I PENS

Crna Gora je postala članica NATO glasanjem u Skupštini Crne Gore 28. aprila na Cetinju.

Pridruženju je prethodilo oštro protivljenje prosrpskog Demokrtskog fronta čije su pristalice tokom sjednice protestovale ispred zgrade, zajedno sa par anti-nato organizacija koji su tom prilikom zapalili NATO zastavu. Crna Gora na putu učlanjenja imala i jakog protivnika na međunarodnoj sceni – Rusiju.

Iste godine Crnu Goru je posjetio potpredsjednik Sjedinjenih država Majk Pens (Mike Pence).

Sa crnogorskim zvaničnicima razgovarao je o bezbjednosti u regionu, ruskom uticaju i evroatlantskim integracijama. O američkoj delegaciji brinulo je više od 300 američkih bezbjednjaka i pripadnika crnogorske policije, a o posjeti je izvještavalo preko 150 novinara.

Godina humanosti

Tatjana Vukićević iz Nikšića donirala je 20 godina mlađem komšiji bubreg. Taj gest motivisao je još nekoliko Tatjaninih sugrađana da urade isto. Tako je i Nikšićanka Nina Vojinović iste godine nepoznatom mladiću donirala bubreg, a kasnije su njihov primjer slijedii i drugi.

GRAĐANSKI PROTESTI

Najveći građanski protesti u Crnoj Gori održani su 2019. godine u u organizaciji pokreta Odupri se. Više hiljada građana mjesecima su protestovali nakon izbijanja afere "Koverta" koja se odnosila na političku korupciju vlasti.

Građani su tražili ostavke čelnika crnogorske države, vlade i pravosuđa smatrajući ih odgovornim za sveprisutnu korupciju. Protesti su oslabili nakon što su se priključile opozicione partije.

SRPSKA CRKVA

Prošlu godinu obilježile su litije, masovni protesti u organizaciji Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori zbog usvajanja, za njih spornog, Zakona o slobodi vjeroispovjesti, koji je predviđao da imovina za koju crkva nema dokaze o vlasništvu pređe u posjed države.

U litijama su učestvovale desetine hiljada vjernika iz svih crnogorskih gradova, a predvodio ih je mitropolit Amfilohije koji je preminuo u novembru od posljedica korona virusa.

Amfilohije je 30 godina bio na čelu Mitropolije SPC u Crnoj Gori, dok su sporni zakonski članovi promijenjeni u Skupštini krajem 2020. godine.