Iran je započeo proizvodnju metal uranijuma koji će koristiti kao gorivo za jedan od svojih nuklearnih reaktora, a to predstavlja još jedno kršenje međunarodnog sporazuma o nuklearnom programu te zemlje, saopštila je Međunarodna agencija za atomsku energiju (IAEA).
Ta agencija Ujedinjenih nacija sa sjedištem u Beču saopštila je da je 8. februara ustanovila da u pogonu u Esfahanu u centralnom Iranu ima 3,6 grama metal uranijuma.
Iran je u januaru najavio da planiraju istražiti proizvodnju metala urana, rekavši da im je ovo napredno gorivo potrebno za istraživački reaktor u Teheranu.
Nakon što su objavili plan za proizvodnju metala urana Njemačka, Francuska i Velika Britanija saopštile su da su “veoma zabrinuti” zbog toga.
“Iran nema vjerodostojan razlog za civilnu upotrebu uranijum metala”, rekli su u zajedničkoj izjavi. “Proizvodnja metal urana potencijalno ima ozbiljne vojne implikacije”, stoji dalje u izjavi.I Međunarodna agencija za atomsku energiju navodi da se ta vrsta uranijuma može koristiti i u proizvodnji nuklearnog oružja.
Iran i dalje uporno tvrdi da svoj nuklearni program koriste u civilne svrhe i da nemaju namjeru proizvoditi oružje.
Sporazum o iranskom nuklearnom programu, čiji je zvanični naziv Zajednički sveobuhvatni akcioni plan (JCPOA), potpisali su u julu 2015. godine u Beču Iran i grupa 5 plus 1, koju je činilo pet stalnih članica Vijeća sigurnosti UN-a (Kina, Francuska, Rusija, Velika Britanija, SAD) i Njemačka kao potpisnica u ime Evropske unije.
Sporazum oko kojeg su svjetske sile i Iran pregovarali dvije godine, dao je garanciju da će Iran biti spriječen da potencijalno proizvodi nuklearno oružje postavljanjem fizičkih ograničenja na sposobnost ove zemlje da proizvede materijal.
U zamjenu, Teheran, koji negira da želi proizvesti nuklearno oružje, dobio je olakšice od ekonomskih sankcija koje su mu nametnule Sjedinjene Države, Evropska unija i Ujedinjene nacije. Sankcije su ozbiljno ugrožavale iransku ekonomiju.
No, SAD su 2018. godine, odlukom doskorašnjeg predsjednika Donalda Trumpa, jednostrano napustili sporazum, ponovo uveli ekonomske sankcije, a Iran je zbog toga krenuo sa zanemarivanjem obaveza i obogaćivanjem uranijuma.
No, najnovije kršenje sporazuma dodatno komplikuje sukob između Washingtona i Teherana i samu budućnost nuklearnog sporazuma.
Administracija američkog predsjednika Joe Bidena pokušava ponovo uspostaviti diplomatske pregovore, ali traže da se Iran prvo vrati poštivanju sporazuma kojim su obavezni da ograniče svoj nuklearni program u zamjenu za ublažavanje sankcija.
Iranski zvaničnici insistiraju na tome da bi Sjedinjene Države najprije trebale ukinuti sankcije.
