Ukrajinski filmski režiser Oleg Stencov štrajkuje glađu u ruskom zatvoru od 14. marta, zahtijevajući tako da se puste deseci ukrajinskih političkih zatvorenika.
Glasni oponent ruske okupacije ukrajinskog dijela Krima služi 20-godišnju kaznu pod optužbom da je planirao teroristički napad. Poriče optužbe u čemu ima i veliku podršku širom svijeta.
Stencov štrajk glađu, koji se dešava u vrijeme Svjetskog prvenstva u fudbalu kojemu je domaćin Rusija, predstavlja jedan od najzapaženijih napora da se upotrijebi taktika kojom se baca svjetlo na političke probleme.
U aktivističkom arsenalu oružja, štrajk glađu se ističe kao sredstvo borbe. To je zato što štrajk glađu šteti direktno onome ko protestuje, a ne njihovom ciljanom suparniku. Demonstrant, štrajkač oslanja se na moralnu snagu svoje akcije ili na generisani publicitet kako bi postigao svoj cilj.
U nastavku je opisano nekoliko značajnijih primjera štrajkova glađu:
Mahatma Gandi smatra se pionirom moderne prakse građanskog neposluha i s razlogom je najpoznatiji štrajkač glađu u istoriji. Tokom svog života, Gandi se upustio u nekoliko štrajkova glađu i gladovao je protestujući zbog britanske vladavine u Indiji. Sveukupno, kaže se da je Gandi poduzeo 17 gladovanja tokom Indijskog pokreta za nezavisnost, njegov najduži protest trajao je 21 dan.
Za mnoge na Zapadu, ime Irom Šarmila neće izazvati pažnju. Ali Šarmila je držala štrajk glađu koji je trajao 16 godina u Indiji, što je najduže gladovanje na svijetu. Šarmila je protestvovala zbog zakona koji je vojsci dao pravo da pretresa imovinu i zatvara ljude.
Više od jedne decenije, Vlada ju je na silu hranila infuzijom koju joj je davala putem nosne kapaljke, što je uobičajena praksa da se štrajkači glađu održe u životu. Šarmila je okončala svoje štrajkovanje u avgustu 2016. godine tako što je polizala malo meda koji joj je kašikom stavljen na dlan.
Štrajk glađu Bobija Sandsa (Boby Sands) sa smrtnim ishodom vjerovatno je jedan od najpriznatijih. On je bio jedan od desetorice Iraca, pripadnika IRA-e (Irska republikanska armija) koji su stupili u štrajk u oktobru 1980. u zatvoru Maze u Sjevernoj Irskoj kako bi zahtijevali da budu tretirani kao “posebna kategorija” političkih zatvorenika, ne kriminalaca. Sands je umro 5. maja, 1981. godine, nakon 66 dana štrajka glađu. On je bio prvi koji je umro od desetorice koji su štrajkovali i umrli, štrajk je prekinut 3. oktobra, 1981.
U Sjedinjenim Državama Cezar Čavez (Cesar Chaves) jedan je od rijetkih ali vjerovatno najpoznatiji štrajkač glađu. Čavez je bio vođa sindikata meksičko-američkih radnika koji je zahtijevao veće plate. Upustio se u nekoliko štrajkova glađu od kojih je prvi trajao 25 dana tokom 1968. godine. Okončao je taj štrajk pojevši komad hljeba tokom sastanka sa senatorom Robertom F. Kenedijem (Robert F. Kennedy), koji je u to vrijeme bio član Potkomiteta za radnike migrante.
Čavez nije jedini Amerikanac koji je prestao da uzima hranu kako bi protestvovao za svoje ciljeve. Mia Farou (Mia Farrow) krenula je u štrajk glađu 2009. godine kako bi izrazila svoju solidarnost s ratom pogođenom regijom Darfur u Sudanu. Američka glumica i aktivistica gladovala je 12 dana zbog odluke sudanske vlade da protjera strane humanitarne agencije i organizacije. Onda je 64-godišnja Farou okončala svoj protest 9. maja zbog “zdravstvenih razloga”.
U januaru 2012. godine, više od hiljadu zatvorenika u Kirgistanu upustilo se u štrajk glađu kako bi protestvovalo zbog uslova života u kaznionicama ove centralnoazijske države. Međutim, zatvorenici iz zatvora u Biškeku dodali su i jedan jezivi detalj – zašili su usta kako bi ostala zatvorena. Njihov protest je trajao četiri dana.
Studentski protest 1989. godine u Pekingu na Trgu Tijenanmen dobro se pamti i danas zbog prepoznatljivog ikoničkog prizora usamljenog čovjeka koji stoji i gleda u kolonu tenkova na ulicama kineske prijestonice. Međutim, na stotine studenata koji su protestvovali zaklelo se u jednom trenutku da će gladovati do smrti ako vlada ne obeća trenutne demokratske reforme. Štrajk glađu trajao je jednu sedmicu.
U Ukrajini, prije Stencova, nedvojbeno je najpoznatija kao štrajkačica glađu bila Nađa Savčenko. Savčenko, bivša navigatorica vojnog helikoptera u ukrajinskoj vojsci, zatvorena je dvije godine u Rusiji pod optužbom koja se odnosila na smrt dva ruska novinara u istočnoj Ukrajini. Savčenko se upustila u štrajk glađu dva puta, jednom 83 dana, tokom njenog pritvora od 2014. do 2016.
Iako je nemoguće to potpuno potvrditi, Ukrajina je izvor jednog od najbizarnijih štrajkova glađu. Naime, Kijev tvrdi da su delfini koje je trenirala ukrajinska vojska a koje je otuđila Rusija umrli pošto su krenuli u “štrajk glađu”. “Vojsku delfina” otuđile su ruske snage iz Vojnog centra za delfine na Krimu tokom ruske okupacije poluotoka tokom marta 2014. godine.
Predstavnik ukrajinske vlade na Krimu Boris Babin tvrdio je da su delfini “odbijali ne samo da imaju interakciju s novim ruskim trenerima, već su odbijali i hranu zbog čega su umrli nakon izvjesnog vremena”.
