Prvi osnovni sud u Beogradu naložio je Republici Srbiji da Stjepanu Oskomiću isplati milion dinara odštete zbog etnički motivisanog ubistva njegovih roditelja Agice i Nikole Oskomić i tetke Marije Tomić u julu ‘93. godine u Kukujevcima, kod Šida, saopštio je Fond za humanitarno pravo koji zastupa Oskomića. Fond ističe da je to prva presuda za naknadu štete u vezi sa zločinima nad Hrvatima u Srbiji počinjenim početkom ‘90-ih godina.
Porodica Oskomić je bila ugledna u tom kraju, kaže za RSE Stjepan, bili su to dobrostojeći paori koji su se bavili povrtarstvom.
“U Kukujevcima smo radili zemlju, politika nas uopće nije zanimala. Mi smo obični ljudi, poljoprivrednici. Povrtlari.”
Stjepan se priseća atmosfere s početka 90-ih zbog čega je on otišao da živi u Sloveniju.
“Bilo je pretnji. Policija je oca, i ne samo oca, već puno meštana, istukla sa porukom da se moraju iseliti. Baš policija je to učinila, u policijskoj stanici u Šidu. Onda su nam bacili ručnu bombu. I onda sam otišao.”
Dve godine nakon što je otišao, javljeno mu je da su mu roditelji i 87-godišnja rođaka ubijeni. To nisu učinili meštani, kaže Stjepan.
“Njih su iz Valjeva, Kragujevca, Aranđelovca doveli. Oni su bili Šešeljevi radikali, pripadnici vojnih formacija koji su ratovali u Hrvatskoj. Naveče u deset sati su došli i to napravili. Još jednog čoveka su ti isti ubili.”
Za progon nesrpskog življa u Vojvodini suđeno je vođi radikala Vojislavu Šešelju pred Haškim tribunalom, ali taj proces, kao što je poznato, nije okončan.
“O zločinima nad nesrspkim stavništvom u Vojvodini početkom 90-ih godina i dan danas se gotovo ne govori. Ni u javnosti, ni pred institucijama. Tako da je veoma važan odjek ove presude jer je potvrđena odgovornost države za te zločine”, kaže Relja Radosavljević iz Fonda za humanitarno pravo:
Janja Beč, članica svetske Asocijacije istraživača i profesora genocida kaže da, ma koliko ova presuda došla sa zakašnjenjem, pre svega za porodicu, ona ima veliki društveni značaj,jer je to priznanje da se to desilo i da je to deo plana etničkog čišćenja Vojvodine:
“Ubiti nekoliko Hrvata tada je bila poruka ostalima: mi, odnosno država, mi vas nećemo zaštititi! I onda se desio egzodus. Moji izvori su popisi stanovništva: u toku rata, sa 5,4 (109 hiljada) broj Hrvata u Vojvodini spada na 47 hiljada, odnosno na 2, 4 odsto. Preko 60 hiljada Hrvata iz Vojvodine je otišlo tokom rata pod prinudom. Dakle, ova presuda je važna jer se radi o ratnoj reparaciji, ratnoj odšteti . I ma koliko da je ona simbolična- na nivou jedne porodice, i simblična po iznosu sredstava, ona je izuzetno važna u smislu priznanja: da, mi vas nismo zaštitili!”
Stjepan Oskomić kaže da novac nije bitan, ali da je bitna presuda:
“Bitno je da se zna da se to dogodilo!”
Inače, počinioci zločina u Kukuljevcu su osuđeni 1996. godine. Goran Vuković na 15 godina zatvora, Pavle Drašković na 10 godina zatvora ali za ubistvo jednog drugog lica slovačke nacionalnosti, a Milan Nikolić na tri i po godine zatvora zbog podstrekavanja na nacionalnu, rasnu i versku mržnju.
