Prema poslijednjem finansijskom izvještaju rafinerije nafte ˝Brod˝, ova kompanija je treći kvartal ove godine zabilježila gubitak veći od 13,5 miliona evra, pa je akumulirani gubitak sada premašio 265 miliona, dok su dugoročne obaveze porasle na više od 326 miliona evra. Ekonomisti ističu da je na sceni još jedna afera Birač, a upućeni u privatizaciju naftne industrije RS-a kažu da je od početka sve obavijeno velom tajne.
Jedan od najvećih gubitaša u Republici Srpskoj, rafinerija u Brodu i dalje tone. Prema podacima iz novog finansijskog izvještaja vidljivo je da za ovu kompaniju nema spasa jer je akumulirani gubitak od 265 milionaevra značajno premašio vrijednost osnovnog kapitala Rafinerije, koji iznosi 212 miliona. Ipak iz Rafinerije nisu imali vremena da odgovore na pojedina postavljena pitanja o novom finansijskom izvještaju i o dugovanjima koja se godinama gomilaju, a odgovor nismo dobili ni iz ˝Optima grupe˝ koja je vlasnik rafinerije.
Od 362 miliona dugoročnih obaveza, rafinerija čak 252 miliona evra duguje povezanim pravnim licima, od čega najviše ˝Optima grupi˝, čiji je stoprocentni vlasnik ˝Neftegazinkor˝, koji je ujedno i većinski vlasnik rafinerija u ˝Brodu˝ i ˝Modriči˝. Siniša Vukelić, urednik portala ˝Capital.ba˝
˝Ono što je zabrinjavajuće kod rafinerije je da imaju više od 350 miliona evra dugoročnih obaveza, ali je problematično što se najveći dio toga, oko 80 odsto, odnosi na obaveze prema povezanim pravnim licima, odnosno prema ruskom investitoru i ruskoj banci, za koje je založena imovina rafinerije nafte˝.
Da podsjetimo, Ruska kompanija ˝Neftegazinkor˝, osnovala je 2008. godine "Optima grupu" koja kontorliše ulaz i izlaz sirove nafte i roba iz rafinerija. I dok rafinerija u Brodu ima akumulirani gubitak od 265 miliona evra, istovremeno ˝Optima grupa˝ ima više od 600 miliona evra godišnjeg prometa, po čemu je prošle godine bila jedna od 3 najjače kompanije u BiH, a nalazi se i na listi 500 najvećih firmi u centralnoj Evropi. Ekonomista Damir Miljević smatra da se iz voga vidi da je na sceni nova afera ˝Birač˝.
˝Ono što nas najvjerovatnije očekuje kada je u pitanju rafinerija je to da će sadašnji vlasnik rafinerije kad tad isporučiti čitav problem rafinerije poreskim obveznicima Republike Srpske, odnosno imaćemo najvjerovatnije novu aferu ˝Birač˝. Ono što mene brine nije što će biti još jedna afera, nego što će se izgleda dešavati ono što se dešava i kad je u pitanju slučaj ˝Birač˝, to jeste ništa˝.
Siniša Vukelić pak napominje da je u poslu sa privatizacijom naftne industrije Republike Srpske od početka sve obavijeno gustim velom tajne, jer je ona izvršena iza zatvorenih vrata, direktnom pogodbom.
˝Prvi put u istoriji napravljen je presedan, Narodna skupština je zatvorila svoju sjednicu, svoja vrata za javnost, za medije kada je donosila zakon u kojem prodaje državnu naftnu industriju. Niko nikada nije vidio ugovor i anekse ugovora o prodaji i privatizaciji naftne industrije. Niko nikad nije našao za shodno da kaže ko su većinski vlasnici ˝Neftegazinkora˝. Znamo da je 40 posto vlasnik ˝Neftegazinkora˝ državna ruska kompanija ˝Zarubezhneft˝, međutim većinski vlasnici od 60 posto su tri pravna lica od kojih za jedno mnogi tvrde da je osnovano tek mjesec dana prije nego što će kupiti rafineriju nafte u Brodu˝.
A upravo za to pravno lice postoje sumnje da su ga osnovali ljudi sa ovih prostora, tvrdi Dragan Čavić, predsjednik Narodnog demokratskog pokreta.
˝U povezanim pravnim licima nalazi se i jedna offshore kompanija sa Britanskih djevičanskih ostrva, i očigledno su u toj kompaniji registrovanoj na Britanskim djevičanskim ostrvima osnivači imena koja su vjerovatno sa ovog područija i koja suštinski imaju interes da rafinerija ovako posluje˝.
Na koji način se izvlači novac iz rafinerije pojašnjava ekonomista Zoran Pavlović.
˝Rafinerija prema mojim informacijama prerađuje samo za potrebe ˝Nestro grupe˝, dakle ne radi i za druge preradu, tako da se transfernim cijenama dobit prebacuje u ˝Nestro grupu˝. Očigledno je da je to sve na teret rafinerije koja će vjerovatno biti u jednom momentu odvedena i u bankrot˝.
Rafineriji ˝Brod˝ prošle godine odobren je i reprogram duga za porez od 65 miliona evra i to do 2019. godine. Prvu ratu uplatili su tek u junu ove godine, a iz Poreske uprave su na naš upit o uplatama poreskog duga, poslali odgovor da je rafinerija do sada izmirila sve dospjele rate reprograma. Iz Ministarstva industrije, energetike i rudarstva Republike Srpske nismo dobili odgovore na brojna pitanja o finansijskom propadanju rafinerije, a kako ekonomisti upozoravaju, ceh rafinerije će izgleda platiti građani Republike Srpske.
