Život Vaclava Havela
Vaclav Havel je bio disident, dramatičar, predsjednik i vodeća figura „baršunaste revolucije“ koja je srušila komunizam u Čehoslovačkoj i nakon koje je postao demokratski predsjednik svoje zemlje
Razgovarao Brus Džekobs (Bruce Jackobs), priredio Dragan Štavljanin
Mnogi ljudi uviđaju da u okolnostima sveprisutne korupcije, cinizma, političke slabosti – neke od principa za koje se zalagao Havel, a koji su tada ismejavani kao previše moralni i naivni - sada treba poštovati, kaže za Radio Slobodna Evropa dr Jirži Pehe, savetnik Vaclava Havela u vreme dok je bio predsednik.
RSE: Kako biste ocenili istorijsko nasleđe Vaclava Havela?
Pehe: Smatram da je Havel bio jedan od najznačajnijih ličnosti u češkoj istoriji u 20-om veku i jedna od najvažnijih figura u svetskoj istoriji u drugoj polovini prošlog stoleća. Imao je ključnu ulogu u demokratskoj tranziciji i podrivanju komunizma.
RSE: Šta ga je podsticalo da se tako žestoko bori protiv komunističkih vlasti u Čehoslovačkoj?
Pehe: Havel je jednostavno bio pristojan čovek koji je zaista verovao da drugi ljudi ponekad nešto kažu čega se ne pridržavaju, odnosno ne slede u potpunosti u praksi. On je uvek izuzetno cenio istinu i poštenje i zbog toga je već tokom 1960-ih postao pisac disident koji nije mogao da prihvati političko okruženje komunističkog režima. Kasnije, kada je zabranjen njegov književni rad, postao je vodeći disidenti i neformalni lider opozicije.
RSE: Bilo je mnogo disidenata koji su se suprostavljali komunističkom režimu u Čehoslovačkoj. Međutim, Havel je postao njihov lider i na kraju, vođa celog naroda 1989. godine. Koje su to osobine koje su ga učinile vođom?
Pehe: Prvo, mislim da je bio veoma harizmatična osoba. Drugo, kako s
Imao je neverovatnu sposobnost kao skoro niko drugi da sintetizuje različita mišljenja i predloži program delovanja o nekom pitanju.
RSE: Nakon odlaska sa predsedničke funkcije, Havel je ostao popularna i uvažavana ličnost izvan Češke. Međutim, u samoj zemlji, opadala je njegova popularnost kod sopstvenog naroda. Zašto?
Pehe: Njegova popularnost je jedno vreme bila veoma niska kod kuće, odnosno bio je potisnut u stranu, jer je novi predsednik, koji se zalagao za drugačije principe, u osnovi doživljavan kao Havelov politički protivnik.
RSE: Međutim, odnedavno je Havel popularniji među Česima. Šta se promenilo?
Pehe: Da, poslednjih godina njegova popularnost raste, jer mnogi ljudi uviđaju da u okolnostima sveprisutne korupcije, cinizma, političke slabosti – neke od principa za koje se zalagao Havel, a koji su tada ismejavani kao previše moralni i naivni - sada treba poštovati.
RSE: Dok ljudi masovno odaju počast Havelu, da li se pribojavate za njegovo istorijsko nasleđe?
Pehe: Postoji izvesna opasnost da se Havel, koji je postao istorijska figura još za života, ne preseli iz područja istorije i kritičkog ocenjivanja u područje mitologije.
U čast Vaclava Havela slika na zgradi RSE
U čast Vaclava Havela slika na zgradi RSE
"Ove sedmice svijet je izgubio heroja. Vaclav Havel bio je šampion obespravljenih, svjetionik onima koji traže slobodu i veliki prijatelj Radija Slobodna Evropa.
U njegovu čast, tokom trodnevne žalosti u Češkoj Republici, sliku Vaclava Havela projicirali smo na zgradi u kojoj je sjedište Radija Slobodna Evropa u Pragu.
U ime cijele porodice Radija Slobodna Evropa, želio bih prenijeti naše saučešće porodici Vaclava Havela, građanima Češke Republike i Slovačke i milionima ljudi širom svijeta koje je na neki način dotakao ili inspirisao život Vaclava Havela."
- Predsjednik Radija Slobodna Evropa Steve Korn.
