Regionalna saradnja jedan je od ključnih prioriteta za zemlje Zapadnog Balkana. S obzirom na različit stepen napredovanja svake od zemalja u regiji, jedna od druge mogu učiti na iskustvima i propustima. Nevladine organizacije iz regiona u Sarajevu su analizirale su dosadašnji odnos zemalja Balkana i Evropske unije, te se osvrnule na buduću saradnju.
Bosna i Hercegovina imala je dobre izglede da među prvima dobije mogućnost ulaska u Evropsku uniju, mišljenje je Adisa Arapovića iz Centra civilnih inicijativa, ali zbog nesposobnosti domaćih političara, BiH je u posljednjih pet godina tu svoju poziciju pogoršala:
Adis Arapović, arhiv, Foto: Midhat Poturović„Primjer sa potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju najbolje pokazuje kako EU može napraviti određene političke ustupke. Nakon potpisivanja ovog Sporazuma, ne možemo se pohvaliti više nijednim naročitim uspjehom. Najava da će se liberalizacija viznog sistema desiti tek krajem ove godine nije nimalo dobra vijest. Dakle, BiH je, iz evropske perspektive, još uvijek tretirana kao 'država-slučaj', država kojoj su potrebne međunarodne konferencije ili ministarski sastanci koji bi trebali da zaključe šta je problem Bosne i Hercegovine.“
Primarna odgovornost za dalje integracije BiH ka EU leži na domaćim institucijama, smatra Arapović:
„Ne toliko na ministarstvima ili agencijama koje su zadužene za implementaciju određenih politika, koliko ta odgovornost leži na primarnim političkim institucijama kao što je državni Parlament ili Vijeće ministara, a posredno i na političkim strankama koje upravo participiraju u toj parlamentarnoj većini. To su, definitivno, prepoznali i zvanični Brisel i zvanični Vašington. Ono što je možda loš signal i za građane BiH jeste da su domaće institucije još uvijek u širokom luku zaobiđene u svim tim ozbiljnijim reformskim procesima.“
Preuzimanje inicijative od Zapada
Analizirajući napredak BiH i zemalja regiona na putu ka EU, mora se uzeti u obzir i kvalitet regionalne saradnje. Veze između država Balkana nakon rata bile su pokidane, a rane duboke. Napredak je ipak vidljiv, smatra Momčilo Radulović iz Evropskog pokreta Crne Gore:
Momčilo Radulović, arhiv„Vidi se da je ipak nastala u cijelom regionu jedna nova situacija, nova praksa. Prije deset godina imali smo situaciju da smo mi bili, na neki način, gurani od spoljnjih faktora na regionalnu saradnju. Sada, mi preuzimamo inicijativu i time dokazujemo da je ovaj region ipak došao na jedan viši nivo koji zaslužuje i neke nove standarde i neke nove pomake.“
Zemlje regiona su - neke manje, a neke više - napredovale na evropskom putu, a Evropska unija je imala izvanrednu ulogu u zemljama regiona u proteklih petnaestak godina. Države Balkana su, zbog evropske perspektive koja im se nudila, krenule u ključne reforme, kaže Jadranka Jelinčić iz Fonda otvoreno društvo Srbija:
„EU je bila katalizator promena u zemljama Zapadnog Balkana. Doprinela je učvršćenju mira, obnovi ratom razorenih zemalja, obnovi regionalne saradnje, uspostavljanju novih formata regionalne saradnje i pomogla je da se u svakoj našoj pojedinačnoj zemlji otvori proces političkih i ekonomskih reformi.“
Bosna i Hercegovina i ostale zemlje Zapadnog Balkana trebaju drugačiji pristup Evropske unije prema njima. Iako su svjesni da je javnost zemalja Evrope nezadovoljna nakon negativnog iskustva sa posljednjim proširenjem, Denisa Sarajlić Maglić iz Vanjskopolitičkog pokreta BiH kaže:
„Zapadni Balkan ne može i ne smije trpiti zbog tog lošeg iskustva. EU iz tog iskustva treba da izvuče određene pouke, određene lekcije, ne da bi stvorila strožije kriterije za pridruživanje Zapadnog Balkana, nego da bi stvorila nove i efikasnije mehanizme kako bi se zemlje zapadnog Balkana što prije integrirale, odnosno pridružile Evropskoj uniji.“
Glavna tema budućih odnosa EU i zemalja Balkana trebalo bi biti punopravno članstvo zemalja regija u Evropskoj uniji, ističe Jadranka Jelinčić iz Fonda otvoreno društvo Srbija:
„Unutar tog procesa priključivanja EU potrebno je da počnemo da govorimo o rokovima, o mapi puta, o kriterijumima, reperima za svaku pojedinačnu zemlju, na osnovu kojih će moći da se meri progres koji svaka zemlja napravi na putu postanka punopravnog člana Evropske unije.“
*****
Pročitajte i ostale priloge iz programa Na vratima Evrope:
Bez hitne izmjene Ustava upitna provedba Sporazuma sa EU
Hedberg: Političari u BiH jedno govore nama, a drugo građanima
Do 2013. nove lične karte za građane BiH
*****
Program Na vratima Evrope - svake nedjelje od 15 časova samo u našem radijskom programu i na internet stranici.
Bosna i Hercegovina imala je dobre izglede da među prvima dobije mogućnost ulaska u Evropsku uniju, mišljenje je Adisa Arapovića iz Centra civilnih inicijativa, ali zbog nesposobnosti domaćih političara, BiH je u posljednjih pet godina tu svoju poziciju pogoršala:
Primarna odgovornost za dalje integracije BiH ka EU leži na domaćim institucijama, smatra Arapović:
„Ne toliko na ministarstvima ili agencijama koje su zadužene za implementaciju određenih politika, koliko ta odgovornost leži na primarnim političkim institucijama kao što je državni Parlament ili Vijeće ministara, a posredno i na političkim strankama koje upravo participiraju u toj parlamentarnoj većini. To su, definitivno, prepoznali i zvanični Brisel i zvanični Vašington. Ono što je možda loš signal i za građane BiH jeste da su domaće institucije još uvijek u širokom luku zaobiđene u svim tim ozbiljnijim reformskim procesima.“
Preuzimanje inicijative od Zapada
Analizirajući napredak BiH i zemalja regiona na putu ka EU, mora se uzeti u obzir i kvalitet regionalne saradnje. Veze između država Balkana nakon rata bile su pokidane, a rane duboke. Napredak je ipak vidljiv, smatra Momčilo Radulović iz Evropskog pokreta Crne Gore:
Zemlje regiona su - neke manje, a neke više - napredovale na evropskom putu, a Evropska unija je imala izvanrednu ulogu u zemljama regiona u proteklih petnaestak godina. Države Balkana su, zbog evropske perspektive koja im se nudila, krenule u ključne reforme, kaže Jadranka Jelinčić iz Fonda otvoreno društvo Srbija:
„EU je bila katalizator promena u zemljama Zapadnog Balkana. Doprinela je učvršćenju mira, obnovi ratom razorenih zemalja, obnovi regionalne saradnje, uspostavljanju novih formata regionalne saradnje i pomogla je da se u svakoj našoj pojedinačnoj zemlji otvori proces političkih i ekonomskih reformi.“
Bosna i Hercegovina i ostale zemlje Zapadnog Balkana trebaju drugačiji pristup Evropske unije prema njima. Iako su svjesni da je javnost zemalja Evrope nezadovoljna nakon negativnog iskustva sa posljednjim proširenjem, Denisa Sarajlić Maglić iz Vanjskopolitičkog pokreta BiH kaže:
„Zapadni Balkan ne može i ne smije trpiti zbog tog lošeg iskustva. EU iz tog iskustva treba da izvuče određene pouke, određene lekcije, ne da bi stvorila strožije kriterije za pridruživanje Zapadnog Balkana, nego da bi stvorila nove i efikasnije mehanizme kako bi se zemlje zapadnog Balkana što prije integrirale, odnosno pridružile Evropskoj uniji.“
Glavna tema budućih odnosa EU i zemalja Balkana trebalo bi biti punopravno članstvo zemalja regija u Evropskoj uniji, ističe Jadranka Jelinčić iz Fonda otvoreno društvo Srbija:
„Unutar tog procesa priključivanja EU potrebno je da počnemo da govorimo o rokovima, o mapi puta, o kriterijumima, reperima za svaku pojedinačnu zemlju, na osnovu kojih će moći da se meri progres koji svaka zemlja napravi na putu postanka punopravnog člana Evropske unije.“
*****
Pročitajte i ostale priloge iz programa Na vratima Evrope:
Bez hitne izmjene Ustava upitna provedba Sporazuma sa EU
Hedberg: Političari u BiH jedno govore nama, a drugo građanima
Do 2013. nove lične karte za građane BiH
*****
Program Na vratima Evrope - svake nedjelje od 15 časova samo u našem radijskom programu i na internet stranici.
