Bosna i Hercegovina u odnosu ostale zemlje Zapadnog Balkana kada je u pitanju evropski put znatno zaostaje. Dovoljno je samo poređenje dinamike u ostvarivanju reformskih promjena s Albanijom. Zekerijah Smajić, iz nevladine organizacije Evropski pokret u BiH, ne daje precizne pokazatelje, tek napominje:
„Kolika je stopa zaposlenosti u BiH u odnosu na Albaniju? Više nego duplo je veća ili tri puta veća. Neću vas zamarati o tome koliko se izdvaja GDP-a za razvoj agrara kao jednog od ključnih segmenata bh. privrede u odnosu na Albaniju. Neću vas zamarati time koliko je u Albaniji izgrađeno kilometara autoputa po glavi stanovnika u odnosu na BiH gdje smo na dnu ljestvice u Evropi.“
Zašto BiH zaostaje? Zašto je jedina država u jugoistočnoj Evropi koja nema ustav već još uvijek Aneks 4 Dejtonskog sporazuma? Zašto su institucije sistema neefikasne? Predsjedavajući Predsjedništva BiH Nebojša Radmanović brži pristup BiH evroatlantskim integracijama vidi u eliminisanju visokog predstavnika kao osobe odnosno institucije koja donosi konačne odluke:
„Kada je BiH u pitanju, to je prije svega zatvaranje i transformacija Kancelarije visokog predstavnika međunarodne zajednice u BiH kao neprimjerene institucije novoj fazi integracionih procesa. Pod sadašnjim uslovima zemlja - protektorat nastoji se priključiti asocijaciji svoga protektora, što je nonsens međunarodnih odnosa. Vrijeme je da se između BiH i EU uspostavi normalan pristupni odnos, zasnovan na povjerenju i ispunjavanju obaveza. Transformacija Kancelarije visokog predstavnika u kancelariju specijalnog predstavnika EU bio bi jasan korak zemlje prema EU, sa kojeg nema povratka.“
Da se, pak, bez visokog predstavnika ovakva BiH ne može približiti Evropi, ocjena je koju čvrsto zastupaju bošnjački zvaničnici. Halid Genjac, predsjedavajući Komisije za evropske integracije Parlamentarne skupštine BiH, podržava stav da je Dejtonski sporazum donio mir, ali ukazuje da je uspostavio i strukturu države koja je nefunkcionalna. Brojni evropski zakoni nisu usvojeni zbog odbijanja poslanika iz RS sa pravdanjem da bi se time oslabio taj entitet:
„Mi vrlo često opravdano kažemo da BiH trebaju posebne i konzistentne mjere pomoći od strane EU, pogotovo u ovoj godini koja je nazvana Evropskom godinom za Balkan. BiH treba i pojačani predstavnik, specijalni predstavnik EU, ne da nameće rješenja nego da u ovako složenom sistemu pomaže u pronalaženju rješenja prihvatljivih za EU, a mogućih u BiH. Moguće je pronaći rješenja na način da se jača država, i njen kapacitet i njena funkcionalnost, a da to ne znači slabljenje entiteta.“
Osim takozvanih unutrašnjih sporenja, evropske integracije BiH ugrožavaju i bilateralni problemi država jugoistočne Evrope koje su se obavezale na razvijenu i uspješnu regionalnu saradnju. Ambasador Hrvatske u BiH Tonči Staničić, povodom aktuelnog primjera spora Hrvatske i Slovenije, kaže da bilateralni odnosi ne bi trebali biti smetnja u procesu evropskih integracija:
„Naravno, bilateralni problemi, i to je primjer dosadašnjeg razvoja u EU, i nisu to u pravilu bili. U čemu je škola i u čemu je moja molba, ako sam uopće ovlašten takvu molbu postavljati članovima EU? Iznađite mehanizame za ovu situaciju. Zašto EU kada je riječ o BiH, unatoč svim onim problemima koji unutar BiH među entitetima postoje? Pa jednostavno zato što nema alternative. Ne zato što mi moramo biti članovi toga kluba nego zato što smo ne samo geografski nego i civilizacijski dio tog prostora i što bismo živjeli jako, jako teško ako unutra ne bismo bili.“
Zapadni Balkan je dio Evrope - nema nikakve sumnje, poruka je ohrabrenja koja stiže od Dimitrisa Kurkulasa, šefa delegacije Evropske komisije u BiH:
„Premda izgleda da Evropa ima mnoge druge probleme, kao što je to sada finansijska kriza, smatram da zemlje Zapadnog Balkana trebaju očuvati vjeru u evropsku budućnost i Evropu, a u isto vrijeme Evropa je iskreno opredijeljena da očuva politiku proširenja.“
